Het fabelachtige ritme in de woorden van een kraai

,,Een kraai kraait niet, maar krast'', volgens Wikipedia. ,,Het "kraa-kraa-kraa" wordt veel gehoord, maar hij maakt ook andere geluiden.''
Wie "Verdriet is een ding met veren" van Max Porter heeft gelezen weet daar alles van.
Max Porter is hoofdredacteur bij Granta en Portobello Books in Londen en voormalig eigenaar van een onafhankelijke boekwinkel. Porter noemt zichzelf kritisch bewonderaar van Ted Hughes, één van de beste dichters van zijn tijd en kinderboekenschrijver. Zijn bekendste werk werd Crow.

Het zijn deze elementen die een emotioneel, maar op zich eenvoudig verhaal verweven tot een meesterstuk. Een vader is met zijn twee zoons achtergebleven nadat de moeder onverwacht is overleden. Een rouwproces volgt waarbij ze bijgestaan worden door een ongenode gast, die letterlijk hun huis en hun leven binnenvalt en, zo kondigt hij aan, pas weg zal gaan als het tijd is.

De literaire kennis van Porter is enorm. Dat bewijst hij al door met de originele titel (Grief is the thing with feathers) naar Emily Dickinson's gedicht 'Hope is the thing with feathers' te verwijzen. Verdriet, hoop. Twee pijlers waar een verhaal als dit op hoort te rusten om het niet als een kaartenhuis in elkaar te laten storten.
En dan begint het boek, en val je een beetje van de ene verbazing in de andere. Poezie, novella, fabel. Je weet nooit wat je te wachten staat als je het ene hoofdstuk uit hebt en het andere gaat beginnen. De hoofdstukken zijn kort, dat wel, maar met zijn afwisselende stijlen nodigt Porter uit om vooral om te slaan en verder te lezen.

We beleven het verwerkingsproces mee vanuit drie verschillende gezichtspunten. Dat van de vader, de echtgenoot, dat van de twee zoontjes en dat van de ongenode gast... de kraai. Elke vorm van realiteit zou normaal gesproken met een hoofdpersoon als deze uit het verhaal verdwijnen, maar Max Porter verstaat de kunst om deze fabelfiguur deel uit te gaan laten maken van het "echte" leven van de andere hoofdrolspelers zonder dat je er echt erg in hebt.
Ik heb "Verdriet is een ding met veren" in het Engels gelezen. Mijn Engels is niet perfect, en dat is deze keer ook een voordeel geweest. Het ritme, de melodie in de woorden van kraai kreeg namelijk een kans en ik heb zo de grote kracht van Porter kunnen ontdekken: kraai praat echt als een vogel, dezelfde wippende bewegingen in een zin, dezelfde herhalingen van korte klanken in elkaar snel opvolgende woorden (zoek op You Tube het filmpje maar eens op waarin Porter voorleest uit zijn boek). En op dat moment kom je er als lezer achter dat het met de andere hoofdpersonen hetzelfde is: de vader praat anders als zijn zonen, ook al gebruiken ze alle drie dezelfde woorden en ook al bewandelen ze alle drie hetzelfde pad om hun verlies te verwerken.

Natuurlijk is het uiteindelijk tijd en verdwijnt kraai even onverwacht als hij gekomen is. Dat zal geen verrassing zijn en mag best verklapt worden. Het gaat namelijk om wat er tussen zijn komst en vertrek gebeurt. En dat is fabelachtig mooi.
"Verdriet is een ding met veren" is kort, maar niet te. En het is een boek dat, als je het uit hebt, al roept om nog een keer gelezen te worden. Ik weet zeker dat ik dat ga doen.