Wat loyaliteit kan brengen

Buit (Spoils) is een spannende roman, geschreven door Brian van Reet (Houston, 1980). Het verhaal handelt over een vrouwelijke VS-militair en een jihadstrijder tijdens de Irakoorlog van 2003. Het gaat wat ver om -zoals de flaptekst vermeldt- te spreken van ‘Een boek over oorlog voor mensen  die niet houden van boeken over oorlog’. Daarvoor is de oorlog een te voornaam thema van Buit. Toch zit de constatering er niet helemaal naast, want in hoofdzaak gaat de roman over loyaliteit en over twijfel. 

Brian van Reet schrijft goed, met een helder en beeldend taalgebruik. De fraaie zinnen passen uitstekend bij de karakters die hij opvoert.

“Onze tijd op aarde is kort, twintigduizend dagen. Ik denk aan mijn zoon, die dood is en voor altijd jong zal blijven. Soms probeer ik me voor te stellen hoe hij zou zijn veranderd en gegroeid als hij Tsjetsjenië had overleefd, maar dat is net zo moeilijk als je een voorstelling maken van het land der vergetelheid.”

Afgezien van enkele flashbacks speelt het verhaal zich af in Irak. De 19-jarige Cassandra Wigheard is in weerwil van haar omgeving niet afgestompt of oppervlakkig. Wanneer ze met haar eenheid een kruispunt beveiligt en door een grote groep jonge kinderen wordt omspoelt: 

“Hun onverschrokkenheid imponeert haar. Ze stelt zich voor wat zij als meisje zou hebben gedaan als een leger haar land was binnengevallen en de kruising op de doorgaande weg had bezet.” 

Haar eenheid wordt overvallen en Cassandra (Van Reet kent zijn klassieken: zij die mannen verstrikt/verwart) wordt gevangengenomen door een groep jihadstrijders. Een van hen is Abu al-Hool, een door de wol geverfde strijder. Hij is met zijn 50 jaar een beschouwende, deels twijfelende jihadist:

“Het is een ergerlijke paradox dat degenen onder ons die juist heel onbehouwen en verdorven zijn vaak het vroomst worden en tegelijkertijd beschikken over een onverwacht weerstandsvermogen dat opkomt in de lente en bij uitstek geschikt is om pijlen van te maken.”

Cassandra en Al-Hool komen elkaar in het boek weinig tegen, maar hun beider karakters vormen de kern van Buit (het Engelse Spoils heeft een bredere betekenis die beter past). Beiden zoeken naar wat het is dat het leven waarde geeft, beiden staan open voor de wereld om hen heen, beiden twijfelen over loyaliteit.

Brian van Reet onderbrak zijn studie vanwege de aanslagen van 9-11 en diende als lid van een tankbemanning vier jaar in Irak. Na zijn terugkeer rondde hij zijn studie af. Hij schrijft sinds 2008 korte verhalen waarvoor hij enkele prijzen won. Hij publiceert in onder meer The New York Times en The Washington Post. Ook Spoils (vertaald door Paul van der Lecq) werd genomineerd voor prijzen. Het is zijn debuutroman.