Speurtocht in Praag

Praagse nachten speelt rond de wisseling van de 17 en 18e eeuw. Hoofdpersoon is Christian Stern, bastaardzoon van de prins-bisschop van Regensburg. Hij heeft dankzij de invloed van zijn vader in zijn geboortestad een prima opleiding gevolgd. Als het verhaal begint is hij op de vlucht vanwege een amoureus voorval. Hij wil in Praag gaan wonen, vanwege de tolerante houding van de heerser, Rudolf II. Nog maar net gearriveerd, staat Christian oog in oog met Rudolf en krijgt hij de opdracht om de moordenaar van een jonge vrouw – naar snel blijkt een minnares van de keizer - op te sporen.

Misschien klinkt dit als een wat clichématige inleiding voor een Habsburgse whodunit, maar Benjamin Black werkt dit gegeven uit tot een boeiend verhaal. Black is dan ook niet de eerste de beste. Een deel van zijn misdaadromans is verfilmd door de BBC. Daar komt bij dat Benjamin Black het pseudoniem is van John Banville (1945), een belangrijke Ierse schrijver die al sinds 1970 publiceert en vele prijzen won. Onder meer de Bookerprize in 2005.

Terug naar Praagse nachten. Dat Stern de opdracht van de keizer krijgt, wordt mede veroorzaakt door een droom van Rudolf II over een door Christus gezonden ster uit het Westen. De opdracht brengt hem in het hof van Rudolf met al zijn intriges, in een bijzondere positie. Iedereen wil iets van hem: van de pauselijke afgezant tot de maîtresse van de keizer. Ieder probeert Stern te gebruiken in het spel om macht en invloed. Hij leert door schade en schande hoe de verhoudingen aan het hof liggen.

Benjamin Black schrijft in fraai proza, maar zijn volzinnen zijn soms wel heel vol:

“Terwijl ik over deze zaken mijmerde, drong het niet voor de eerste keer tot me door dat het universum een grote ingewikkelde code was, waarvan we soms een fragment betekenis op de een of andere manier vaag menen te begrijpen, door de kracht van het verstand, door magie en natuurfilosofie, maar ook op andere aardse manieren – in het bijzonder, en ik veronderstel op de verrassendste manier door middel van de stuiptrekkingen en extases van de profane liefde – en is er in de nabije wereld, waarin we onze kleine levens leiden en onze wereldse daden verrichten, ook sprake van een al met al dieper en geheim rijk, waar de marionettenspelers heersen en aan de touwtjes trekken, terwijl we ons voorstellen dat we vrijheid van handelen hebben.”

Met Praagse nachten, heeft Benjamin Black een sfeervol verhaal geschreven. Zijn personages zijn levensecht en de voorvallen passen erg goed in een periode waarin (bij)geloof en wetenschap met elkaar concurreren. Onwillekeurig roept die concurrentie herinneringen op aan Umberto Eco’s De naam van de Roos. De diepgang daarvan heeft Praagse nachten niet, maar dat laat onverlet dat het een fijne avonturenroman is.