Zoeken naar een speld in de hooiberg van het verleden
“Jij kan goed zoeken, ik weet gewoon niet waar te beginnen.”
Het is een niet alledaagse uitdaging voor Marcel Maassen, journalist/schrijver en communicatieadviseur, wanneer hij in maart 2020 plotseling wordt gebeld door Cyrilla van der Donk, een oude bekende uit zijn studententijd. Zij vraagt hem om hulp bij het uitpluizen van de geschiedenis van haar inmiddels overleden moeder Irene. Het enige dat Cyrilla feitelijk heeft is een tekening van een huis waar haar moeder zou zijn opgegroeid, wat brieven en een warboel aan verhalen die mogelijk ergens wel een snippertje waarheid bevatten maar zo verdraaid lijken te zijn dat ze onmogelijk kunnen kloppen. Vragen over haar echte verleden werden steevast door Irene ontweken. Nooit heeft zij willen vertellen wat haar allemaal overkomen is en hoe zij werkelijk heette.
“Ik heb mijn moeder mijn hele leven gekend en toch is ze nog steeds een mysterie voor mij.”
Geïntrigeerd door de hoeveelheid aan onwaarschijnlijke details begint Maassen te zoeken en dankzij de hedendaagse zoekmogelijkheden slaagt hij er in een miniem stukje van het verleden van Cyrilla’s moeder op de juiste plaats in de puzzel te leggen. Samen zoeken ze verder, soms met succes maar vaker niet. Elk nieuw stukje leidt tot speculatie, een nieuwe zoektocht, nieuwe inzichten en heel soms een stukje bevestiging. Soms staan ze op het punt van opgeven om vervolgens, totaal onverwacht, weer een nieuw aanknopingspunt te vinden. Maar met een groot deel van Europa als zoekterrein en in een periode van 1928 tot vlak na de Tweede Wereldoorlog lijkt het op zoeken naar de spreekwoordelijke speld in de hooiberg.
In Wat mama niet vertellen kon doet Maassen verslag van de ruim twee jaar durende zoektocht naar het verborgen leven van Irene. Vanaf het eerste telefoontje van Cyrilla tot aan een voorlopige eindconclusie. Met een weergave van hun gesprekken en archiefbezoeken, afgewisseld door fragmenten van Irene’s brieven en ooggetuigenverslagen van gebeurtenissen in de aanloop naar en tijdens de Tweede Wereldoorlog. De talrijke details in het boek geven een klein idee van de ongelooflijke hoeveelheid informatie waarin het duo als ware detectives hun weg moest zien te vinden. Bevestigd wordt het allemaal niet, maar uit de mix van feiten, waarschijnlijkheden en vermoedens komt wel een redelijk beeld van Irene naar boven. Voor Cyrilla is het verhelderend en zij krijgt begrip voor Irene’s hardnekkige weigering het echte verhaal te vertellen.
“Ik denk dat ze mij het verdriet [van haar leugens] wilde besparen.”
De hoeveelheid aan namen, relaties, plaatsen en gebeurtenissen is aanzienlijk. De details uit de zwarte bladzijden van de Europese geschiedenis zijn soms gruwelijk. Toch wordt het verhaal nergens echt te veel of te zwaar. Maassen weet een mooie balans te vinden tussen zijn gesprekken met Cyrilla, het zoeken naar snippertjes informatie en gedocumenteerde getuigenissen van het verleden. Een vlotte en respectvolle schrijfstijl met een vleugje humor als luchtige toets doet de rest. En soms vergeet je dan bijna dat dit geen thriller is maar een waargebeurd verhaal.
Wat mama niet vertellen kon is een boeiende combinatie van een moeder-dochter relatie, een spannende zoektocht en een geschiedenisles. Maar bovenal een prachtig geschenk aan Irene, die met dit boek haar eigen geschiedenis terug heeft gekregen. Haar ware geschiedenis, zonder alle leugens die nodig waren om simpelweg te kunnen overleven.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Ronny van Erp
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
