Wat kan 1 mens betekenen in een wereld vol waanzin? - een indrukwekkend roman over een voor mij onbekend stukje WO-II

Vanaf de allereerste zin wist ik: dit boek is bijzonder. De opening greep me meteen. De setting die werd geschetst, riep zoveel vragen op dat ik maar één ding wilde: doorlezen. Hoe klein de wereld is is een boek dat je niet alleen meeneemt in een onbekend stukje geschiedenis, maar je ook laat nadenken over diepgaande thema’s als goed en fout, zwart-wit denken en de dunne grens tussen keuzes en gevolgen.

Carla de Wit heeft met dit boek – oorspronkelijk gebaseerd op een synopsis van Walter Lucius – een indrukwekkend verhaal neergezet dat ik met enorm veel plezier heb gelezen. Het is leerzaam, aangrijpend en zet echt aan tot nadenken.
Het verhaal vertelt over een voor mij onbekende situatie uit de Tweede Wereldoorlog zien: de aanwezigheid van Indiase soldaten op Texel. De hoofdpersonages, Chandar en Luna, zijn indrukwekkend en geloofwaardig. Beiden zijn gelaagd, met goede en minder goede eigenschappen. Ze maken keuzes die niet altijd juist zijn, maar hun menselijkheid maakt hen des te krachtiger. In de kern willen ze goed doen, en ze blijven doorzetten in zware omstandigheden.

Vooral Luna raakte me. Ze is een sterke vrouw die, ondanks alles wat ze meemaakt, blijft vechten. Haar verlangen naar een goede relatie met haar vader is voelbaar. De kilte in hun huis, het gemis dat bijna tastbaar is, en de langzame ontdooiing van hun relatie maakten diepe indruk op me.

Carla de Wit schrijft beeldend en meeslepend, met zinnen die de moeite van het noteren waard zijn. Soms bijna filosofisch. Je ziet de keuken van de boerderij, het strand en zelfs de grimmigheid van het kamp zo voor je. Het verhaal komt hierdoor extra dichtbij.

Verschillende zinnen uit het boek zijn na het lezen in mijn hoofd blijven hangen. Waaronder: "Wat kan 1 mens betekenen in een wereld vol waanzin?"
Een treffende vraag. Eén mens lijkt misschien niet veel, maar zowel positief als negatief kan één persoon een wereld van verschil maken. In het licht van de hele mensheid, maar ook in het leven van een enkel persoon. Eén mens doet er zeker toe. Ook in het verhaal.

Het meest verkillende moment in het boek vond ik de scène waarin Chandar in een werkkamp moet beslissen wie mag doorreizen naar een ander kamp (wij weten: Auschwitz) en wie moet blijven. Hij wist destijds niet wat wij nu weten. Het confronteerde me met hoe makkelijk we achteraf oordelen over keuzes, terwijl beslissingen vaak worden genomen zonder alle informatie. Soms lijkt een keuze juist, maar blijkt deze later desastreus. Dit besef – dat mensen foute keuzes kunnen maken met goede bedoelingen – raakte me diep.
Hoe klein de wereld is is een aanrader voor iedereen die houdt van geschiedenis, menselijke verhalen en boeken die je aan het denken zetten. Dit is geen luchtig feelgoodboek, maar een indrukwekkend verhaal dat raakt en bijblijft.

Het boek laat zien dat de wereld zelden zwart-wit is. De thematiek van grijstinten in morele keuzes, de gelaagde personages en de prachtige, beeldende schrijfstijl maken dit boek een absolute aanrader.

Het liet mij achter met een belangrijke les:
Denk niet zwart-wit. Denk minstens in grijstinten.

Een boek dat ik zeker nog eens ga lezen, al was het alleen al om opnieuw te genieten van de schitterende, soms bijna filosofische zinnen.