IJzersterke tijdmachine

Waarom lezen mensen? Daar zijn tientallen, misschien wel honderden redenen voor aan te dragen. Eén ervan is dat je kunt verplaatsen door tijd en ruimte, en zo plekken en tijden kunt ervaren die je in je eigen leven waarschijnlijk nooit kunt meemaken. Hoeveel mensen zullen ooit als onderzoeker op de Zuidpool werken? Het zijn er weinigen, maar veel meer kunnen er over lezen. En zo lang reizen door de tijd wetenschappelijk nog niet mogelijk is bevonden, kan niemand terug in de tijd om mee te maken hoe het in een ander tijdperk was. Gelukkig kan je lezenderwijs vanuit je luie stoel zo in een tijdmachine stappen.
Dat is wat De actrice van Laura Wilson is: een tijdmachine. Op een doodgewone woensdagavond in 2008 installeer je je op de bank in je Nederlandse rijtjeshuis, en zo gauw je de eerste pagina opslaat wordt je getransporteerd naar het Londen van 1940, dat midden in de Blitzkrieg zit en waar alles anders is dan nu.
Oorlog of niet, de politie moet toch haar werk doen. Als op een middag het lichaam van actrice Mabel Morgan wordt gevonden, moet brigadier Ted Stratton uit zien te vinden wat er met deze aan lager wal geraakte beroemdheid gebeurd is. Het lijkt zelfmoord, maar Stratton vertrouwt het niet. Hij voelt dat er meer aan de hand is, en hoewel zijn superieuren het er niet mee eens zijn, verdiept hij zich in de zaak. Dat is niet altijd even gemakkelijk, want eerst wordt het hele politiebureau platgebombardeerd, en dan blijkt dat een neefje van Stratton zich behoorlijk in de nesten aan het werken is.
Ondertussen maken we kennis met Diana Calthrop. Zij is naar Londen gekomen omdat ze graag iets bij wil dragen. Ze is net getrouwd en vraagt zich ernstig af of dat huwelijk wel zo’n goede beslissing was, maar voorlopig is haar man opgeroepen voor het leger, en wordt ze gek van haar schoonmoeder. Ze wil zich nuttig maken, en is via via bij de Binnenlandse Veiligheidsdienst terecht gekomen. Ze probeert uit te vinden wie er betrokken zijn bij een netwerk van nazi-sympathisanten, en dat is een gevaarlijker klus dan het op het eerste gezicht lijkt.
Ted Stratton en Diana Calthrop zijn de belangrijkste personen in deze vuistdikke literaire thriller. Vele andere kleurrijke personages passeren daarnaast de revue, en bij elkaar geven zij een schitterend beeld van de Engelse samenleving in oorlogstijd. Wilson beschrijft gedachten, gebruiken, handelingen en beweegredenen zo dat alles volledig vanzelfsprekend is, en je je bijna voor kan stellen dat het buiten niet een rustige nazomeravond is, maar dat je achter een verduisteringsgordijn zit af te wachten of jouw buurt vanavond gebombardeerd zal worden.
De actrice neemt je mee in de tijd, en je vliegt, zonder van die tijd nog enig besef te hebben, door de ruim 600 pagina’s heen. Slechts weinig literaire thrillers verdienen dit predikaat, maar dit boek is zowel een thriller met een plot dat van moord naar spionage en weer terug gaat, als een goed geschreven roman die je inzicht in een tijdperk geeft alsof je er zelf bij was. Een boek als een goede tijdmachine!