Angstaanjagend realistisch

‘Elke keer dat ik je vasthoud is het de laatste keer dat ik je vasthoud. Ik heb het vanaf het begin geweten. En toen je terugkwam en ik het kind in mijn slapeloze armen nam, was alles wat ik kon denken dat dit de laatste keer was dat ik het vasthield.’ De openingszinnen van De zwemmer zijn literair, intrigerend en vol lading. Je wordt meteen het verhaal in gezogen, je voelt de hitte van de zomer in Damascus, Syrië, en meteen wordt duidelijk dat er snel iets heel erg mis zal gaan. Dat gaat het dan ook, maar het kind in kwestie overleeft.

De volgende hoofdstukken van Joakim Zanders debuut spelen 33 jaar later, in Zweden. Terwijl Mahmoud Shammosh zich in Uppsala voorbereidt op de lezing die hij over een paar dagen moet houden voor de International Crisis Group in Brussel, geniet zijn ex-vriendin Klara Walldéen van een kort weekend bij haar grootouders in de Zweedse archipel. Ze moet alweer bijna terug naar haar werk als Europarlementariër in de Belgische hoofdstad, en in haar mailbox wacht een berichtje van Mahmoud.
In Brussel treffen de twee elkaar, en dat blijkt het begin van een wilde achtervolging dwars door Europa. Mahmoud is namelijk iets te weten gekomen dat verband houdt met zijn onderzoek naar private ondernemingen die in Irak en Afghanistan taken van het leger overnemen. Er zijn mensen die koste wat het kost willen voorkomen dat die informatie naar buiten komt, en voordat Mahmoud en Klara goed en wel weten wat hun overkomt, lijkt de klopjacht op hen geopend. Die jacht leidt van Brussel naar Parijs en via Amsterdam naar Zweden.
Intussen is er ver weg, in de Verenigde Staten, een man die terugblikt op zijn leven als spion. Van Damascus ging hij naar Noord-Virginia, en daarna weer verder: Afghanistan, Koerdistan, terug naar de VS, en weer naar Afghanistan. Steeds laat hij zijn verleden achter zich, past hij zich als een kameleon aan en doet hij waar hij het beste in is. Totdat hij teruggehaald wordt. Nu, in Noord-Virginia, mist hij de bergen van Afghanistan. De enige plek waar hij tot rust komt, is in het zwembad, en het enige dat nog echt belangrijk is, is in de gaten houden of het kind, de baby uit Damascus, veilig is.

Zander weet de verschillende karakters geloofwaardig en gelaagd neer te zetten, en hij speelt vaardig met de verschillende verhaallijnen. Je weet als lezer dat alle personages iets met elkaar te maken moeten hebben, maar hoe het precies zit blijft lang verborgen. Dat maakt dat het spannend blijft, je wilt in een ruk door naar de ontknoping. En die ontknoping maakt duidelijk dat het hier niet om een standaard Amerikaanse spionagethriller gaat waarbij de held de wereld redt van het kwaad – De zwemmer eindigt, voor zover je dat als nietsvermoedende burger kunt inschatten, angstaanjagend realistisch en blijft je juist daarom na lezing nog een tijdje bij.