een lichtje op de duisternis
'Ik beoogde met dit boek het verleden te schilderen en te waarschuwen voor de toekomst.' Een uitspraak van Albert Speer die niet alleen in het nawoord van De Derde Rijk-dagboeken aangehaald wordt, maar die ook op het omslag een prominente plaats inneemt. Net als Speer zelf op meerdere momenten in de geschiedenis van het derde rijk een prominente plaats ingenomen heeft. De memoires die zijn uitgegeven onder de titel De Derde Rijk-dagboeken geven een inkijk in het bestuur van een land gedurende de opkomst en de ondergang. Bijzonder is het te lezen hoe intriges worden ontwikkeld en hoe de strijd om de macht, of liever de strijd om een positie in de buurt van de machthebber gespeeld wordt en hoe namen uit de geschiedenis tegen elkaar worden opgezet en uitgespeeld.
Natuurlijk ben je je ongeveer elke bladzijde bewust van het feit dat het hier om de beleving van een Nazi-kopstuk gaat en dat de acties in het kader geplaatst moeten worden van wat we nu allemaal weten. Tegelijk spreekt uit alles wat beschreven wordt een soort eerlijkheid dat je snel geneigd bent aan te nemen dat de schrijver echt niet geweten heeft hoe het er in de werkelijke wereld aan toe ging. Hij geeft ook zelf aan, op het moment dat het proces van Neurenberg beschreven wordt, dat alle betrokkenen toch vooral hun best doen de eigen betrokkenheid zo positief mogelijk te schetsen. Dat zal dus onherroepelijk ook voor Speer zelf gelden. De bezorgde houding die hij veelal weet te schetsen en de pogingen die hij doet om ‘het Duitse volk’ zo goed mogelijk door de ellende van de oorlog te loodsen zullen mogelijk een eenzijdig getekende schets vormen. De veranderende houding, vanaf het moment dat Speer voor de eerste keer in contact komt met Hitler tot de uitspraak van het tribunaal in Neurenberg, toont wel een menselijk gezicht. Ook op het moment dat Speer verantwoordelijk is voor de totale oorlogsindustrie, blijft het belang van de arbeidskrachten in de verschillende bedrijfstakken aandacht krijgen. Het welzijn van Duitsland staat voortdurend op de eerste plaats bij de beslissingen die genomen worden. Al is duidelijk dat zo lang het idee bestaat dat de oorlog gewonnen zal worden, de ondertoon anders is in vergelijk met het moment dat voor Speer duidelijk geworden is dat de geallieerden zullen winnen.
Op basis van vakbekwaamheid weet Speer in de eerste jaren de bewondering van Hitler te winnen en groeit hij uit tot één van de directe vertrouwelingen. Dit leidt er weer toe dat hij razendsnel kan doorgroeien tot een invloedrijke minister. Voortdurend probeert hij (zoals hij zelf schrijft) die invloed te gebruiken om de goede, mooie en menselijke dingen te doen. Wanneer later zijn macht afneemt, probeert hij nog altijd, zelfs door wanneer dat nodig is bevelen te negeren of niet uit te voeren, het beste voor het land te bereiken.
Als lezer zit je in een voortdurende tweestrijd. Je wordt enerzijds gegrepen door de pakkende manier van vertellen terwijl anderzijds in je achterhoofd voortdurend waarschuwingslichten knipperen. 'Dit kan niet! Pas op, dit leidt tot narigheid! Het blijven onbetrouwbare Nazi’s! Wie zegt dat het werkelijk zo gegaan is?!' En daarnaast dus de innemende vriendelijkheid van Speer zelf aan de ene kant zoals hij met zijn omgeving omgaat en als tegenpool de manier waarop hij door de andere kopstukken benaderd wordt. Al met al een verhelderende inkijk in een wereld van macht en onmacht.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Ruud Rooimans
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
