Goed gek is niet fout

Op het eerste gezicht zijn Andy McNab en Kevin Dutton twee zo totaal verschillende personen dat ze niets met elkaar te maken zouden kunnen hebben. In tweede instantie blijkt dat ze inderdaad wel erg verschillend zijn, maar toch ook een belangrijk raakvlak hebben, psychopathie. Kevin is als wetenschapper verbonden aan de universiteit van Oxford en maakt studie van psychopaten terwijl Andy als voormalig militair, bekend geworden als schrijver, alle kenmerken van een psychopaat heeft. Geen wonder dus dat ze met elkaar te maken hebben. De onderzoeker geeft aan de hand van verschillende wetenschappelijke experimenten een verklaring voor de gedragingen van de ander.

Tegelijk wordt duidelijk dat een psychopaat niet zo erg ver weg staat van de gemiddelde mens en dat iedereen wel iets van een psychopaat in zich heeft. Het wordt voorgesteld als een verzameling schuiven en knopjes waar iedereen naar gelang de eigen beleving en de situatie aan kan draaien en schuiven om een passend gedrag te vertonen. De psychopaat onder ons zal in speciale gevallen bepaalde extreme keuzes maken in het verzetten van de knoppen terwijl de gemiddelde mens inderdaad meer gemiddelde keuzes maakt.

De verschillende testjes die in het boek gebruikt worden om een hoofdstuk af te sluiten laten telkens weer zien dat de varianten waarmee de psychopaat zich onderscheid van wat we normaal vinden heel beperkt zijn. Het uitgangspunt dat inzicht in de eigen persoonlijkheid de basis is voor ontwikkeling wordt op deze manier heel toepasbaar gemaakt. Door te laten zien wat de voor en nadelen van een psychopathische aanpak zijn en daarna de gelegenheid te bieden je zelf te meten aan de psychopathie meetlat, krijg je als lezer de mogelijkheid om vast te stellen hoe je zelf een goede psychopaat kunt worden. Want een goede psychopaat wordt beschreven als een persoon die in staat is zijn eigen mogelijkheden optimaal te benutten en zo zelfs op sommige momenten buiten de grenzen van de normaal verwachte reacties te stappen om een optimaal rendement uit de situatie te behalen.

De koppeling van wetenschappelijke theorie en praktische toepassingen maken het boek tot een zeer leesbaar en zelfs leerzaam geheel. De manier waarop de verhalen van de psychopaat Andy gebruikt worden als illustratie toont direct aan dat in veel gevallen de keuze van de psychopaat gelijk is aan de keuze van de gemiddelde mens. Maar dat in die gevallen waar deze standpunten van elkaar afwijken, ook de psychopathische keuze helemaal niet zo vreemd is. En mogelijk zelfs wel, objectief bekeken, een betere keuze! Door de innerlijke psychopaat te volgen kunnen we onze eigen grenzen onderzoeken en hier en daar door de ons inperkende afrasteringen schieten. Daarmee krijgen we niet alleen een spannender leven, maar zullen we ook (hier en daar) meer succes hebben. De achterkant van deze medaille is dan wel dat we op sommige momenten wel eens in een moreel conflict met onszelf kunnen komen. Maar dat is iets wat zelfs bij bankdirecteuren voor zou kunnen komen.