We laten ons foppen

Juist vandaag staat de krant vol van de reactie die Ewald Engelen zelf gegeven heeft op de vraag of de schaduwelite nu werkelijk bestaat of niet. De lijst die voorin het boek te vinden is blijkt een gimmick te zijn. Echter, de 'macht' die aan de personen op deze lijst is toegeschreven heeft er wel voor gezorgd dat we op dit moment de gevolgen van de financiële crisis beleven zoals we die beleven. Of het dan nu werkelijk om deze personen gaat of om een andere groep, is minder spannend. Wat blijft is het gegeven, er bestaat een schaduwelite die op de achtergrond aan de touwtjes trekt.

In de afgelopen jaren heeft Ewald Engelen meerdere malen via radio en televisie zijn verhaal laten horen. Als financieel geograaf (en dus géén econoom) toont hij telkens aan waar juist de economen steekjes laten vallen waar we als medeburgers meer dan last van hebben. Hij lijkt er een levenswerk van gemaakt te hebben om de niet deskundige mede burger te voorzien van voldoende informatie om te kunnen doorzien hoe gevaarlijk de financiële werkelijkheid is. Door te laten zien hoe je op een betrekkelijk eenvoudige wijze deel kan gaan uitmaken van een inner circle van financiele bestuurders, toont hij aan dat het bestaande netwerk een aantal openingen heeft en dus zwaktes kent. Tegelijk laat hij zien dat juist de kracht van het netwerk zelf er voor zorgt dat alles blijft zoals het was.

Ook in de schaduwelite, voor en na de crisis wordt op een makkelijk te volgen manier duidelijk gemaakt dat er door die schaduwelite keuzes gemaakt werden en worden die voor iedereen gevolgen hebben. Het wordt niet alleen aannemelijk gemaakt dat er hier en daar meer naar het individuele belang en minder naar het algemeen of maatschappelijk belang gekeken wordt er wordt aangetoond dat uit persoonlijk belang bewust maatschappelijke schade wordt aangebracht. Wanneer dan eenmaal de eerste stappen op het gebied van de schaduw economie gezet zijn, is er geen weg meer terug. Doordat de weg hand in hand wordt afgelegd door de financiële machthebbers en de politiek verantwoordelijken, wordt de controleur deels verantwoordelijk voor het bieden van de uitweg voor de controles. Daar waar Engelen nog volstaat met het benoemen van de raakvlakken tussen bancaire financiën, industriële financiën overheid enerzijds en de schaduw economie anderzijds, eist hij nog geen straffen voor diegenen die te zien zijn als de verantwoordelijken voor de crisis. En toch kan je na lezing van het boek weinig anders concluderen dan dat we met z’n allen door een met name genoemde schaduwelite voor de gek gehouden zijn. En erger nog dat diezelfde club er dag in dag uit mee door gaat! Het feit dat in Nederland een specifieke financiële en juridische structuur er voor zorgt dat er een ontwijkingsindustrie ontstaan is waar tot op de dag van vandaag met graagte gebruik van gemaakt wordt is schokkend te constateren. Engelen toont aan dat de liberale machthebbers in staat zijn alle tegenwerpingen aan de kant te zetten en zelfs zo met de zaken te goochelen dat vertegenwoordigers van het menselijke, sociaal bewuste denken gezien worden als een bedreiging van de wereldorde in het algemeen in plaats van de bedreiging van de onbehoorlijke zelfverrijking die ze in werkelijkheid zouden moeten zijn.

De conclusie van Engelen, dat vakbonden en socialisten zich hebben laten inkapselen door het grootkapitaal is dan ook voor de hand liggend. Wanneer de huidige leiders van het linkse kamp na het lezen van dit boek niet tot inkeer komen en een herstel van zorg, onderwijs en maatschappelijke gelijkheid inzetten, bewijzen ze hun positie in de schaduwelite. Dat is de uitverkoop van de ideologie.