De Griekse crisis, maar dan goed uitgelegd

We hebben allemaal een beeld over hoe het verschil tussen ons Europa en Griekenland tot stand gekomen is. Dat beeld is dan vaak gebaseerd op het idee dat de Grieken lekker rustig in de zon zitten te genieten van het geld dat wij die kant opsturen. Wij werken er hard voor en zij maken het dan dankbaar op. Of nou ja, dankbaar, ook dat valt dan wel weer mee. Het is net alsof ze het de gewoonste zaak van de wereld vinden dat anderen er voor zorgen dat zij niets hoeven te doen.

Yannis Varoufakis is enige tijd minister van financiën in Griekenland geweest, maar veel langer een gerespecteerd hoogleraar economie. Zeker iemand die enig verstand van zaken heeft, maar dit tegelijk koppelt aan een eigen kijk op de dingen.

Vanuit de beschrijving die hij van zijn eigen jeugd en opgroeien geeft, leer je begrip te hebben voor de manier waarop hij naar de rest van de wereld kijkt. Je ziet ook dat het een coherent verhaal is en dat er dingen gebeuren die niet helemaal logisch zijn. De manier waarop de ‘gevestigde’ machten met elkaar een blok vormen tegen een ieder die het in zijn hoofd haalt de wereld anders te bekijken dan zij dat doen, wekt op zijn minst verwondering, maar vaker een (lichte) woede.

Hoe kan het dat serieuze denkers samen in staat zijn een vertekening van zaken te geven die er weer voor zorgt dat zij keurig op hun positie kunnen blijven en een ander die aantoonbaar gelijk heeft, als een zeurende gek wordt weggezet. Psychologie en economie samen zorgen er voor dat onzinnige zaken zinnig genoemd kunnen worden en dat tegenstrijdige belangen er voor zorgen dat de waarheden hier en daar wel eens een deukje oplopen.

Varoufakis toont aan dat de oplossingen zoals de Grieken die voorstelden voor de crisis, niet alleen een effectieve oplossing zouden kunnen zijn, maar dat ook in het verleden bewezen is dat dergelijke oplossingen echt werken. De vergelijking met de wederopbouw van Duitsland na de oorlog is treffend. Hij toont tegelijk aan dat de Duitse bank en de Europese bank op bijzondere gronden aan konden geven dat ze een andere oplossing wilden hebben. Het ‘complot’ van de machthebbende partijen tegen de al maar verarmende Grieken lijkt door een doortrapte toneelschrijver verzonnen te zijn. Maar het is gewoon de praktijk van de Europese economie.

Terwijl economie toch vaak een dorre wereld lijkt, waar slechts met voldoende kennis van zaken iets leuks van te maken is, is het Varoufakis gelukt een pakkend boek te schrijven waarin helder en meeslepend uit de doeken gedaan wordt wat er allemaal wel en niet deugt.