Klein Leem groots verbeeld

Probeer om te keren is het debuut van Marijn Sikken (1990) die in 2011 zowel de jury- als de publieksprijs won bij Write Now! Haar debuut is een ode aan het kleine, aan het ‘gewone’ leven, aan de doorsnee man en vrouw die een doorsnee leven leiden en daarin herkenbare keuzes moeten maken.

Het verhaal speelt zich af in een klein dorp, Leem, waar Alma woont met haar gehandicapte dochter Michelle, die onder toeziend oog van de achttienjarige Eline in de plaatselijke boekhandel van Barend mag werken. Ook Fred en Marjolijn, ex-partners van elkaar, wonen daar. Personages die trefzeker worden neergezet waardoor de sfeer in het dorp meteen duidelijk is.

Al snel horen wij dat de zwakbegaafde Michelle een drama heeft meegemaakt en sindsdien alleen maar achteruit gegaan is in wat zij kan. Eline accepteert Michelle zoals ze is, maar Alma heeft het erg moeilijk met het accepteren van de situatie.

De spanning wordt langzaam opgebouwd, het drama dat Michelle getroffen heeft, wordt langzaam duidelijk. De lezer voelt dat de climax zal komen tijdens het feest ter ere van het honderdjarig bestaan van het dorp Leem. Die spanningsboog blijkt echter lang en de opgebouwde verwachting komt niet helemaal uit. Het wordt geen grootse ontlading of vergelding. Ook hier een ode aan het gewone leven, waar niet alles maakbaar is en niet alles eindigt met Bestemming bereikt.

Het motto van dit boek is van Marguerite Duras (1914-1996): “Al heel vroeg in mijn leven was het te laat." Het boek gaat over keuzes maken, maar ook over zaken die je overkomen, waar je geen keuze in hebt. Had Michelle een keuze in het leven? Een keuze in wat haar overkwam? In Probeer om te keren horen we natuurlijk van de stem van ons navigatiesysteem wanneer we de verkeerde weg gekozen hebben. In het echte leven moeten we leven met de keuzes die we hebben gemaakt, ook al zijn die keuzes niet verstandig, omdat er vaak geen mogelijkheid is om om te keren.

Eline heeft eindexamen gedaan, maar is niet zoals al haar klasgenoten uitgevlogen om te gaan studeren, maar blijven hangen in Leem vanwege haar liefde voor de veel oudere Fred. Ze zegt tegen haar baas Barend: "Weet je waar ik van baal? Dat iedereen maar ambities moet hebben en de wereld moet willen zien en talenten moet hebben en die benutten. Iedereen moet maar het beste uit zichzelf halen, maar we hebben het nooit over caissières, schoonmakers, tuinmannen, strontscheppers."

Marjolijn vertelt Eline:

" 'Op jouw leeftijd hoor je alleen maar te genieten.' 'Was u gelukkig toen u mijn leeftijd had?' vraagt Eline. 'Nee.' Marjolijns mond is dun en streng. 'Maar als ik toen had geweten wat ik nu weet, had ik daar beslist voor gezorgd.' "

Keuzes maken betekent ook loslaten. Moeders die hun dochters moeten loslaten, zoals Alma haar Michelle. Eline en Marjolijn die beiden Fred moeten loslaten. Alma die de zoektocht naar de toedracht van de gebeurtenissen rond Michelle moet loslaten. Eline die het dorp Leem moet loslaten. Herkenbare dilemma’s die niet wereldschokkend zijn, maar indringend worden beschreven door deze jonge auteur. Haar schrijfstijl is prettig, haar beschrijvingen zijn treffend, het ritme in haar boek afwisselend. Kortom: dit is gewoon een fijn boek en prachtig debuut!