De ontwikkeling van Europa in 117 hekajats
Salam Europa! is het indrukwekkende, nieuwe boek van Kader Abdolah (1954). Een raamvertelling , waarin Sjeed Djamal, docent oriëntalistiek aan de Universiteit van Amsterdam, samen met zijn studente Iris ons het verhaal vertelt van de reis van een negentiende-eeuwse Sjah door Europa.
Ergens rond 1880 maakt de toenmalige Sjah van Perzië een grote reis door Europa en houdt daarbij een reisdagboek bij. Djamal krijgt het dagboek in handen en biedt ons het verhaal van de Sjah aan in een reeks vertellingen (hekajats). Bijzonder aan de manier van vertellen, is dat het boek letterlijk ontstaat terwijl je leest. Je wordt meegenomen in het schrijfproces en de keuzes die Djamal daarin maakt. “Ik wilde ook aanwezig zijn tijdens hun ontmoeting met de schrijver [Tolstoj]. Ik ging dus samen met mijn nieuwe studente met de Sjah en Banoe mee.” Ook de actualiteit wordt vermeld en zo lees je over de aanslagen in Parijs en Brussel en over Brexit.
De parallellen tussen de Sjah die uit Teheran komt en door Europa reist met de schrijver Djamal die dat iets meer dan 100 jaar later heeft gedaan en de vluchtelingen uit dezelfde regio die dat op dit moment doen, zijn duidelijk en soms dreigen die verhalen door elkaar te lopen. “Ik voel me er ongemakkelijk bij dat ik hier zit en over de reis van een oude koning schrijf, terwijl duizenden van mijn lotgenoten met hun kinderen in rubberboten de zee proberen over te steken om naar Europa te komen. Plots schoot me iets te binnen. Ik kon ze best meenemen in dit boek. Ik kon hun pogingen, hun historische tocht opnemen en misschien in de reis van de Sjah verweven. Want het zijn toch golven die nu al tot Europa behoren.”
Europa is veranderd in de afgelopen 150 jaar. Het boek vormt een ontdekkingstocht naar de wortels van het huidige Europa. Veel thema’s worden daarin aangestipt: gastvrijheid, vrijheid van denken, man-vrouwverhoudingen, openstaan voor andere opvattingen, de verschillende staatsvormen, de ontwikkeling van de techniek. Het was de tijd net voor de industriële revolutie, een “tijd van vele adembenemende uitvindingen en vele ongelooflijke ontdekkingen.” De Sjah spreekt met de Tsaar, de keizer van Duitsland, Willem van Oranje en koningin Victoria, maar ontmoet bijvoorbeeld ook Tolstoj. Historische figuren komen tot leven, worden mensen met angsten en dromen. In elk land waar hij doorheen reist, wordt hij uitgenodigd om de nieuwste uitvindingen of technieken te bekijken. Hij spreekt bijvoorbeeld met Louis Pasteur, mijnheer Siemens en Krupp, met Friedrich Engels en met Gustave Eiffel. En in elk land laat de machthebber vol trots de enorme fabrieken zien waar kanonnen en andere wapens geproduceerd worden. De Sjah registreert dat en denkt: “Er was iets aan de hand. Misschien wisten ze het zelf nog niet, maar op een dag zouden die kanonnen gebruikt worden.”
De Sjah realiseert zich dat de wereld fundamenteel verandert en dat de tijd van koningen wellicht voorbij is. “Na ons gesprek met Bismarck begrepen we onze lotsbestemming beter. Er waren vele Bismarcks onderweg. Niemand kon ze tegenhouden.” Hij begreep dat het afgelopen was met hem als hij de weg van de Europeanen koos voor zijn vaderland. De koningen waren staatslieden die eigenlijk niet meer nodig waren in Europa Het was afgelopen met hen. ”Van ons blijft er behalve dit reisboek niets over.”
Dit boek doet qua thematiek denken aan verfilmde boeken als Forrest Gump en De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween. Het is een bijzonder knap geconstrueerd boek over de ontwikkeling van Europa, waarbij sommige hedendaagse opvattingen en problemen in een ander licht komen te staan. Een boek dat je niet loslaat en dat uitnodigt om te checken waar de grens tussen fictie en werkelijkheid ligt. In het begin van het boek verzucht Sjeed Djamal: “Ik moet veel onderzoek doen. Het is te veel voor mij alleen, maar een Perzisch gezegde luidt: Begin met je reis en de weg zelf zal je zeggen hoe je verder moet.” Dat lijkt een advies voor ons allen!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sandra Niemeijer
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
