Het verhaal van Sasha en Janek

De paardenjongens vertelt het verhaal van Sasha en Janek, vanaf het moment dat ze tien jaar zijn tot aan de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast lees je in een andere verhaallijn over het verhaal van Anton. Hij verzorgt een vreemde man van bijna honderd jaar die in zijn keuken lijkt te wonen. In deze mooie jeugdroman lees je over het circusleven van de vorige eeuw, hoe het was om in die tijd gay te zijn en wat de oorlog voor invloed heeft op je leven.

Anton gaat na zijn examens in de thuiszorg werken. Hij komt onder andere bij Alexander Kovac. Vanaf het begin is Anton geïntrigeerd door deze bijzondere man. Hij lijkt niet te kunnen praten en gecommuniceerd door met zijn stok op de grond te bonzen. Anton komt steeds meer te weten over Alexander. Hij vindt in de woonkamer foto’s en brieven en Alexander laat ook zelf het een en ander voor Anton achter in de woonkamer. In de andere verhaallijn begint het verhaal in 1926. Sasha en Janek wonen in een kindertehuis dat beheerd wordt door katholieke nonnen samen met leden van de Sokol-beweging. Deze beweging organiseerde gymnastiekconcoursen. Het principe van deze beweging was: een sterke geest in een gezond lichaam. Zo waren Sasha en Janek al op jonge leeftijd goed getraind in voltige (acrobatiek op een paard).

Johan Ehn is een Zweedse acteur en toneelschrijver. In 2017 schreef hij zijn debuut Down Under. De paardenjongens is zijn tweede boek. In Zweden is dit verhaal voor het eerst verschenen in 2019. Daarna schreef hij in 2021 een literaire roman voor volwassenen en publiceerde hij dit jaar zijn eerste kinderboek.

In het kindertehuis heeft Janek weinig vrienden, eigenlijk is Sasha zijn enige vriend. Als Janek niet mee wil doen met de eindparade van het gymnastiekconcours, wordt hij gestraft. Hij mag Král, zijn paard, niet bezoeken. Als hij ’s nachts toch stiekem bij Král langsgaat, verkopen de nonnen het paard. Janek is zichzelf niet meer en Sasha besluit dat het tijd is dat ze het tehuis verlaten. Midden in de nacht sluipen ze de nacht in. Een aantal dagen later komen ze een circus tegen waarbij ze zich mogen aansluiten. Daar groeien ze op tot twee tienerjongens. Een aantal jaar later zijn ze met het circus in Berlijn. Ze komen in nachtclub Eldorado en beginnen hun eigen verlangens en seksualiteit te ontdekken. Ook hun relatie verandert. Waar ze in hun jonge jaren als broers voor elkaar waren, wordt dit anders als ze ouder worden en elkaar op een andere manier gaan zien.

De verhaallijn van Anton is in het begin iets minder interessant dan het verhaal van de jonge Sasha en Janek. Vanaf het begin weet je als snel dat Sasha eigenlijk Alexander heet en dat Anton dus bij Sasha thuiszorg verleent. Dat zorgt ervoor dat je wel benieuwd bent wat er met Sasha is gebeurd. Waarom is hij zo vreemd geworden? En wat is er eigenlijk met Janek gebeurd? Wanneer het over Antons persoonlijke leven gaat, is het wat minder interessant.

Door de verhaallijn van Sasha en Janek in het Berlijn van 1933 leer je meer over de geschiedenis van homoseksualiteit in Duitsland. Zoals achter in het boek is te lezen, heeft Ehn geprobeerd om veel te baseren op historische feiten. Dat maakt het verhaal nog sterker. Je leert dat er op het gebied van homoseksualiteit en transgenders officieel weinig was toegestaan, maar dat er soms wel een oogje werd dichtgeknepen. Als de nazi’s aan de macht komen, verandert er van alles. Mensen mochten niet meer zichzelf zijn. Velen waren het hier niet mee eens, maar slechts een paar gingen hier tegenin. “Alles wat iemands waarde als mens beperkt, iemand bestaansrecht schendt, is verkeerd.”

Door de ene verhaallijn naast de andere te leggen, komt de vergankelijkheid van het leven heel mooi naar voren. Het laat zien hoe je lichaam gedurende je leven kan veranderen. Sasha is in zijn jonge jaren sterk en krachtig en kan samen met Janek allerlei moeilijke acrobatiekoefeningen uitvoeren, maar aan het einde van zijn leven is hij iel en vervallen.

Het einde is zeer ontroerend en emotioneel. Het geeft het boek een extra lading, wat er naast bovengenoemde redenen zeker voor zorgt dat je dit boek moet lezen. Leer hoe het was om op te groeien in het Duitsland van de jaren dertig. Het verhaal laat je zien hoe mooi en moeilijk het leven tegelijkertijd kon zijn.