Spannende, soms onwerkelijke, coming of age-roman

De Amerikaanse Monica Hesse werkt als columnist voor de Washington Post en schrijft over gender en de impact ervan op de maatschappij. Naast haar werk als journalist heeft Hesse meerdere boeken geschreven, waarvan het merendeel over de Tweede Wereldoorlog. Zo ook de historische roman Het meisje in de blauwe jas, vertaalt door Marion Drolsbach, Tracey Drost-Plegt en Janet Limonard-Harkink, dat zich afspeelt in januari 1943.

De Amsterdamse twintiger Hanneke heeft de taak om als enige dochter voor inkomen te zorgen nu haar ouders daartoe niet in staat zijn. Als handelaar op de zwarte markt weet ze op bestelling van alles te vinden: sigaretten, vlees, cosmetica, extra aardappelen. Als ze op een dag bij mevrouw Janssen langsgaat, heeft de eenzame oudere vrouw een bijzonder verzoek voor haar. Ze vraagt Hanneke op zoek te gaan naar het Joodse tienermeisje Mirjam dat bij haar ondergedoken zat en spoorloos is verdwenen.

Wat volgt is een zoektocht door Amsterdam ten tijde van de oorlog. Het is bewonderenswaardig hoe Hesse, ondanks dat ze Amerikaans is, een vertrouwd beeld van de Nederlandse hoofdstad heeft weten te schetsen. Zonder al te veel in details te treden komen straten en gebouwen tot leven. De journalistieke achtergrond van de schrijfster heeft, zoals ook in het nawoord valt te lezen, ervoor gezorgd dat ze zich maar al te graag verdiepte in locaties en historische gebeurtenissen, waaronder de rol van de Joodse raad, verzetswerk en het transport vanuit de Amsterdamse schouwburg. Deze historische feiten vormen de basis van Het meisje in de blauwe jas, echter heeft de schrijfster de vrijheid genomen er hier en daar vanaf te wijken. Tevens zijn de personages en de verhaallijn verzonnen.

In korte hoofdstukken die bij elkaar slechts een week beslaan, volgt de lezer Hanneke tijdens haar zoektocht naar Mirjam. Het is spannend of het met de aanwijzingen lukt om het Joodse meisje op te sporen. In een hoog tempo passeren de diverse gebeurtenissen de revue in dit ietwat dunne boek. Tel daar de vlotte, enigszins eenvoudige schrijfstijl van Hesse bij op en je hebt een meeslepende roman die je vlug in zijn greep heeft. De verschillende voorvallen lopen in deze week echter dusdanig snel in elkaar over, dat het de geloofwaardigheid enig geweld aandoet. Zo lukt het om zeldzame kleurenfoto's toch snel ontwikkelt te krijgen, wordt Hanneke vlot opgenomen en betrokken bij het studentenverzet, worden mensen gemakkelijk in vertrouwen genomen en worden onderduikadressen eenvoudig in en uit gelopen. Er valt niet aan de indruk te ontkomen dat de schrijfster erg gedreven was om historische feiten in persoonlijke verhalen te verweven, echter wordt over sommige hobbels erg makkelijk heen gestapt. Helemaal in ogenschouw nemend dat de oorlog een tijd van angst, onzekerheid, armoede en wantrouwen was.

Naast de verhaallijn over de zoektocht naar Mirjam, is er nog een tweede mysterie verweven in Het meisje in de blauwe jas en wel die van Hanneke zelf. Velen hebben verliezen geleden tijdens de oorlog en dat geldt ook voor Hanneke. Naarmate de zoektocht naar Mirjam vordert, wordt ook duidelijk wat er met haar geliefde Bas is gebeurd en waarom dat als een zware last op haar drukt. Van een gereserveerde en enigszins gevoelloze jonge vrouw, wordt ze steeds opener en kan verdriet uiteindelijk zijn weg vinden. De groei die Hanneke als jongvolwassene doormaakt, maakt van Het meisje in de blauwe jas een echte coming of age-roman die gezien zijn jonge personages ook erg geschikt is om door jongeren te lezen.

Het meisje in de blauwe jas geeft een mooi beeld van Amsterdam in oorlogstijd. Het laat duidelijk zien dat de oorlog een grote invloed had op de bevolking als geheel, maar ook dat die bevolking uit kleine radertjes bestaat met elk een eigen strijd. De plot leest prettig, is spannend, maar gezien de dunne omvang van het boek en de gebeurtenissen die zich binnen een week afspelen, niet geheel realistisch.

Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!

Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een mysterieus boek' en 'Lees een snel boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.