Interessant maar ingewikkeld
De Noorse Jostein Gaarder (1952) volgde meerdere studies, namelijk filosofie, theologie en literatuur. Het zijn dan ook deze drie vakgebieden die hij vaak combineert in zijn literaire werk. Verhalen die niet alleen vermakend zijn, maar vooral ook een diepere filosofische betekenis hebben. Inmiddels heeft Gaarder tientallen boeken geschreven en verkreeg hij grote bekendheid met zijn filosofische jeugdtitel De wereld van Sofie. Wij zijn de wereld is zijn jongste boek.
'Het is daarmee niet alleen een mooie erfenis voor zijn kleinkinderen, maar voor alle wereldburgers.' – Recensent Sanne
In Wij zijn de wereld, vertaald door Lucy Pijttersen, schrijft Gaarder in briefvorm aan zijn kleinkinderen. Het is niet voor het eerst dat hij in een dergelijke vorm een boek schreef, al richtte hij zich eerder tot personen die hij had verzonnen. Vooral in de intro waar hij zijn nakomelingen rechtstreeks aanspreekt is dat duidelijk te merken, maar ook in de rest van het boek noemt hij de zes kinderen bij naam. In zijn brief vertelt Gaarder over zijn eigen spirituele ervaringen gedurende zijn leven, mijmert hij over filosofische levensvragen en vertelt hij over het ontstaan en de ontwikkeling van de aarde. Een plek waar we misschien een minuscuul onderdeel van uitmaken, maar waarvoor we samen verantwoordelijk zijn. Wij zijn de wereld is een bundeling geworden van geschiedenis en filosofie, maar gaat ook over sterrenkunde, biologie en mythologie. Geen fictief avontuur, maar een non-fictie voor tieners vanaf een jaar of 16.
Het boek van Gaarder bestaat uit achttien korte hoofdstukken die elk hooguit een tiental bladzijden lang zijn. In elk hoofdstuk beschrijft hij een persoonlijke ervaring of gedachte die hem bezighoudt. Zo had hij eens een hele sterke maar beangstigende verbinding met de wereld en laat hij bijvoorbeeld zien dat we weliswaar niet kunnen tijdreizen, maar tijd wel een rekbaar begrip is. De auteur filosofeert en analyseert en doet dit met een zekere feitelijke overtuigingskracht. Zijn mening legt hij niet op, hij blijft de lezer bestoken met vragen waarop zelf antwoord gegeven kan worden, maar onwrikbaar voelt zijn overtuiging door zijn stelligheid wel. Anderzijds, door openlijk te vertellen over zijn eigen niet-alledaagse ervaringen, maar die wel als doodgewoon te beschouwen, geeft hij het gevoel dat alles er mag zijn.
Het aanspreken van de jeugdige lezer doet Gaarder via zijn kleinkinderen. Hij vraagt hen mee te denken en antwoord te geven op vragen. Hoe gaat het met de wereld? Welke plek neem ik in? Nu, en als hijzelf er over een tijd niet meer is? Het boek is actueel, het speelt in op de veranderingen in het klimaat en het opwarmen van de aarde, maar is tegelijkertijd tijdloos. Juist als de auteur overlijdt zou eenieder die het boek in handen krijgt zichzelf deze moraal filosofische vragen kunnen stellen. Het is daarmee niet alleen een mooie erfenis voor zijn kleinkinderen, maar voor alle wereldburgers.
'We kunnen niet verwachten dat we een goed leven leiden zonder elkaar te vragen wat de kenmerken van een goed leven zijn.'
Hoewel Gaarder in het boek de materie beknopt aanhaalt, is het een ingewikkeld geheel geworden. Het is voor te stellen dat jongeren – een doelgroep die steeds sneller dingen tot zich wil nemen – vroegtijdig afhaken. Het taalgebruik is moeilijk en er wordt de nodige theorie met bijbehorende, ingewikkelde termen gebruikt. Er is een zekere algemene kennis van de jeugdige lezers gewenst, of op zijn minst leergierigheid, om het geheel te kunnen volgen. Tevens bevat het geen afbeeldingen en zullen lang niet alle onderwerpen aanspreken. Alles bij elkaar maakt het boek tot een complex en visueel niet erg sprankelend geheel. Zonder een duidelijke rode draad is het soms lastig te volgen. Niet alleen filosofische levensvragen komen op, ook reist de vraag of het de schrijver afdoende lukt tieners met Wij zijn de wereld te raken.
Wij zijn de wereld is een interessant filosofisch geheel dat kietelt om kritisch naar de wereld te kijken en de eigen plek op de planeet te ontdekken. Echter door zijn complexe karakter zal het boek zeker niet elke tiener aanspreken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sanne de Graaf
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
