Aangrijpend eerbetoon aan vrouwelijke oorlogsslachtoffers
1943. Op het Koreaanse eiland Jeju zorgen de vrouwen voor de kost door te duiken naar zeeoren. Het land is bezet door Japan en gaat gebukt onder het gezag van de buitenlandse machthebbers. Op een dag is Hana met haar moeder op zoek naar vis, terwijl haar zusje op het strand zit te wachten. Wanneer Hana een Japanse soldaat op haar zusje af ziet lopen, weet ze nog net op tijd uit zee te komen en haar zusje te verstoppen. Hierdoor wordt niet haar zusje, maar zijzelf meegenomen en gedwongen te werken als troostmeisje. Een vrouwonterende tijd ligt voor haar, wanneer ze als jong meisje wordt blootgesteld aan allerlei gruwelijkheden. Gesteund door de gedachte aan haar familie is Hana ervan overtuigd dat ze zal ontsnappen.
De Amerikaanse Mary Lynn Bracht woont in London, maar is van Koreaanse komaf. Een aantal jaren geleden bezocht ze het dorp waar haar moeder is opgegroeid. De verhalen die ze al vanaf haar jeugd hoorde, waren de basis voor dit verhaal. Met Witte chrysant heeft Bracht ervoor gekozen een stuk geschiedenis te beschrijven waaraan, ook heden ten dage, weinig aandacht wordt besteed. Het verhaal doet beseffen dat de Tweede Wereldoorlog zich niet alleen in Europa heeft afgespeeld. Witte chrysant is haar debuut en is een ode aan alle vrouwen die slachtoffer zijn geworden van oorlogsgeweld, waar ook ter wereld.
Gelijk aan het begin van het boek wordt de spanning al hoog opgevoerd. Bracht neemt de lezer niet rustig aan de hand mee, maar duwt je gelijk op de eerste pagina’s over de rand het verhaal in. De ene na de andere gebeurtenis tuimelt over je heen, zonder dat het overdadig voelt. De lezer wordt heen en weer geslingerd tussen ongeloof, afschuw en verdriet. Bracht heeft een zeer heftig onderwerp elegant en adembenemend beschreven.
Halverwege het boek is de lezer al veel aangrijpends tegengekomen, maar zal hij ook beseffen dat er in de tweede helft nog veel verdriet ligt te wachten. De onmacht en de uitzichtloze toekomst die op de zusjes ligt te wachten heeft Bracht haarfijn op papier weten te zetten. Als lezer weet je met het verstrijken van de bladzijden dat er een einde komt aan de orkaan van geweld en macht, maar dat ‘geluk’ is niet voor Hana en Emi weggelegd.
“Haar generatie heeft zich nooit kunnen voorstellen dat geluk een mensenrecht was.”
De hoofdstukken worden afwisselend vanuit Emi en Hana verteld. Wanneer je als lezer met Emi meekijkt, leef je in 2011. Stap je over naar het verhaal van Hana, dan ga je terug in de tijd naar 1943. Hoewel lang onduidelijk is wat de relatie van de twee hoofdpersonages is, zijn er al snel vermoedens. Naast de wisseling in vertelperspectief, maakt Bracht ook gebruik van flashbacks, waardoor we meer te weten komen over de jaren tussen 1943 en 2011, maar ook over de jaren vóór 1943. Dit maakt het verhaal wellicht complexer, maar is door de logische en natuurlijke overgangen goed te volgen. Het geeft een extra kijk op de manier van leven in de Koreaanse vissersdorpjes. Met kleine anekdotes geeft Bracht veel achtergronden. Een hond die met stokjes rijst wordt gevoerd, de betekenis van bloemen en het gebruik dat in Koreaanse families niemand bij naam wordt genoemd, maar iedereen moeder, vader, grote of kleine zussen is, geeft de lezer meer inzicht in de Koreaanse cultuur.
Maar daarnaast laat Bracht ook zien dat angst en schaamte in de cultuur heersen en ervoor hebben gezorgd dat oorlogsmisdaden lange tijd niet zijn besproken. Dat wordt nog eens extra duidelijk in het uitgebreide nawoord dat Bracht heeft geschreven. In Witte chrysant wordt duidelijk hoe een oorlog en inmenging van andere landen, gezinnen, ook generaties later, heeft verwoest. Zowel Hana als Emi hebben met enorm verlies, verdriet en geweld te maken gehad. De gruwelijkheden die ze hebben moeten verwerken, heeft hen gemaakt tot sterke en krachtige vrouwen. Hana die een heel groot verantwoordelijkheidsgevoel heeft als oudste zus en Emi die met een enorm schuldgevoel rondloopt omdat haar zus haar heeft moeten beschermen. De gedachte aan elkaar houdt ze levend. Twee hoofdpersonages die door Bracht zo zijn neergezet dat je alleen maar met ze mee kan voelen. De ijzersterke personages, de gedetailleerde beschrijvingen en de kracht waarmee Bracht het verhaal heeft weten te vertellen, maakt Witte chrysant tot een historische roman die je in één ruk uit wilt lezen.
Witte chrysant is een reis door Korea, Mantsjoerije en Mongolië. Een reis door tijden, oorlog en verdriet. Een verhaal zonder lach, maar met tranen. Een aangrijpend boek over oorlog en familie. Een ijzersterk debuut. Een verhaal dat verteld moet worden, zodat niemand het zou vergeten en zodat iedereen het zou weten. Een verhaal dat gelezen moet worden.
"Haar lach klonk als een vogel die zich sierlijk laat meevoeren door een zomerse wind, scherend over de boomtoppen, stijgend en dalend als de golven. Haar lach klonk… vrij."
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sanne de Graaf
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
