Machteloos tegenover justitie

Het kan weinigen zijn ontgaan dat begin november 2016 het boek Judas van Astrid Holleeder verscheen. Haar indrukwekkende verhaal heeft veel mensen aangesproken en verbijsterd achtergelaten. Het beoogde doel met het schrijven van Judas was om haar levensverhaal op te schrijven voor haar dochter, mocht Astrid Holleeder iets overkomen. Haar tweede boek Dagboek van een getuige maakt duidelijk dat het niet onverdienstelijk uitbrengen van Judas noodzakelijk is om momenteel in haar levensonderhoud te kunnen voorzien.

'Door haar getuigen zo aan hun lot over te laten, ondermijnt het Openbaar Ministerie het rechtssysteem. En dat terwijl de Nederlandse staat een zorgplicht heeft voor haar getuigen. Het enige wat ze moet doen, is die plicht nakomen. Meer niet. Waarom doet ze dat niet?'

In Dagboek van een getuige wordt haarscherp duidelijk waar justitie faalt in het beschermen van haar getuigen. Waar in Judas nog sprake is van een samenwerking met justitie in de aanloop naar de getuigenissen tegen Willem Holleeder, blijkt nu dat zij niets doet om de veiligheid van Astrid, zus Sonja en Sandra den Hartog te waarborgen. De meest elementaire zaken, zoals een kogelwerend vest, een ander kenteken of een andere woning, blijken te veel gevraagd. Haar werk als advocaat moet ze noodgedwongen opgeven, omdat ze daarbij een te gemakkelijk doelwit is voor een schutter. Zonder inkomen komt ze op zeker moment in geldnood. De inkomsten uit de boekverkoop bieden uiteindelijk de oplossing, maar Sonja en Sandra hebben deze ‘luxe’ niet en blijven meer dan Astrid dagelijks blootgesteld aan het dreigende gevaar van een liquidatie.

Ondanks dat ze bij justitie tegen een muur oploopt, blijft Astrid aandacht vragen voor hun situatie. In de gesprekken met haar contactpersoon bij justitie krijgt ze steevast te horen dat dit nu eenmaal ‘het systeem’ is, dat ze in principe niets voor hen kunnen doen, maar dat ze gaan kijken wat er geregeld kan worden. Waar dan uiteindelijk vaak niets uitkomt. De opstelling van justitie laat haar zich afvragen waarom ze eigenlijk heeft getuigd, want ze heeft zoveel opgegeven om mee te werken aan de veroordeling van haar broer. Het voortzetten van haar verklaringen vindt ze op deze manier niet meer vanzelfsprekend.

Droevig is het woord dat opkomt bij het lezen van de hoofdstukken over de alledaagse situaties met haar kleinkinderen. Want hoe leg je je kleinzoon van zeven jaar uit dat hij je achternaam niet mag weten, dat hij geen foto van je mag maken en dat een dagje naar het strand er niet in zit? Astrid Holleeder komt over als een sterk persoon, die er ondanks haar eigen situatie ook nog wil zijn voor anderen. In het bijzonder voor haar dochter en kleinkinderen.

Met goede voorbereidingen en improvisatie probeert ze zo normaal mogelijk te leven, af en toe te winkelen of te wandelen. Maar de constante dreiging is alomtegenwoordig. Angst om haar schutter te zien aankomen, bang zijn voor de dood en bang om er niet meer te kunnen zijn voor haar dochter en kleinkinderen. Astrid Holleeder beseft dat ze de controle over haar leven kwijt is.

Een vervolg op dit boek is niet ondenkbaar. Het proces tegen Willem Holleeder gaat immers op 5 februari 2018 van start.