Mitläufer
Schwarz is dochter van een Duitse vader (die tijdens WOII is geboren) en een Franse moeder.
In “De geheugenlozen” vertelt Schwarz haar familiegeschiedenis die ze in de historische context plaatst. Schwarz begint haar familiegeschiedenis bij haar Duitse opa en zijn bedrijf in de Mannheim, de plaats waar haar vader in de Chamissostraße is opgegroeid. Haar Duitse opa heeft het bedrijf onder voor hem zeer gunstige omstandigheden kunnen overnemen van een Joodse zakenman, wiens mogelijkheden steeds beperkter werden eind jaren ’30 in Duitsland. Opa was een Mitläufer die, zonder fanatiek nazi of antisemitisch te zijn, de verschrikkingen van het Derde Rijk toeliet en accepteerde. Schwarz vertelt hoe de Duitsers na WOII aankeken tegen hun rol in de oorlog, over de denazificatie en de verwerking van de oorlog in de politiek en het onderwijs.
“In de apocalyptische sfeer van het naoorlogse Duitsland was de prioriteit niet het verwerken van het verleden, maar er zo snel mogelijk weer bovenop komen, een nieuw leven opbouwen.”
Vervolgens wendt Schwarz zich tot haar Franse familie en het gedrag van de Fransen tijdens de oorlog. Over de bezetting, anti-semitisme en collaboratie en komt opnieuw tot de conclusie dat de passiviteit van een meerderheid de misdaden van minderheden heeft toegestaan. De Fransen reflecteerden later dan de Duitsers wat hun eigen rol was in de oorlog.
In latere hoofdstukken legt Schwarz een link met de DDR, de huidige actualiteit (het opkomend populisme, vluchtelingen) en ook heeft ze op verzoek van de uitgever in 2019 een extra hoofdstuk voor Nederland geschreven. Wat mij betreft behoort het hoge aantal Joden dat uit Nederland is gedeporteerd tot een van de meest beschamende episodes uit de Nederlandse geschiedenis. Schwarz benoemt terecht dat het percentage deportaties in Nederland hoger ligt dan in bijvoorbeeld Frankrijk of België. Dit verschil in percentage is echter minder makkelijk te beantwoorden dan alleen onverschilligheid van de Nederlandse maatschappij, het is namelijk ook het resultaat van een complex proces zoals Griffioen en Zeller in hun boek “Jodenvervolging in Nederland, Frankrijk en België, 1940-1945” in hun onderzoek verklaren. Ik wil de rol van Nederland (de Nederlandse regering, de koningin én de bevolking) beslist niet bagatelliseren waar het gaat om de jodenvervolgingen, maar ik miste enkele dominante verklaringen van Schwarz in haar boek voor het hoge percentage deportaties. Ondanks de verklaringen die ik mis stipt Schwarz terecht aan dat Nederland als één van de laatste Europese landen gereflecteerd heeft op zijn eigen handelen tijdens en vlak na de oorlog. De reactie van de Nederlandse overheid, water- en elektriciteitsbedrijven en vele Nederlanders naar de overlevenden van de concentratiekampen is ongelooflijk en schaamtevol.
“De geheugenlozen” is een prettig leesbaar boek waarin Schwarz haar eigen familiegeschiedenis afwisselt met de grotere wereldgeschiedenis en het op die manier in haar context plaatst. Schwarz heeft voor het schrijven gebruik gemaakt van het familiearchief van haar Duitse opa, interviews en andere documentatie. Dat mis ik in dit boek, een bronvermelding zodat ik zelf nog meer kan nazoeken wat ik namelijk graag zou doen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sanne
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
