Meer dan 5,9 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Familie Stramer, Goldhammerstraat 20, Tarnów

Sanne 10 maart 2024
De Poolse Mikołaj Łoziński is in Nederland een nog onbekende auteur, maar daar brengt hij met zijn roman ‘Stramer’, dankzij de vertaling van Charlotte Pothuizen, vast snel verandering in. ‘Stramer’ is in Polen al in 2019 gepubliceerd en was daar zelfs genomineerd voor de NIKE-prijs, de belangrijkste literaire prijs.

Stramer is de achternaam van een joodse familie, die in de periode tussen de twee wereldoorlogen in het Poolse Tarnów, op Goldhammerstraat 20 woonde. Het gezin Stramer huurt met z’n zessen een kleine onderetage, die bestaat uit één kamer en een keuken. Voor het toilet moeten ze naar de binnenplaats. Moeder Rywka, vader Nathan en hun zes kinderen Rudek, Salek, Nusek, Rena, Hesio, en Wela verdringen zich 's nachts op matrassen in hun krappe woning en vallen in slaap met dromen die veel verder reiken dan de Goldhammerstraat. Het gezin is arm, de kinderen moeten bijvoorbeeld door het geven van bijles zelf hun onderwijs bekostigen.
Tegen de achtergrond van het onopvallende dagelijkse leven, schrijft Łoziński het verhaal van het opkomende antisemitisme en de eerste uitingen van uitsluiting en haat.
Wanneer de jongere Stramers kennis maken met communistische ideeën, zien ze deze als de oplossing voor hun problemen: de partij geeft hen positie en perspectief, kortom houvast.
Uiteindelijk zal iedereen van het gezin de realiteit van het vooroorlogse Polen en het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog onder ogen moeten zien.

Het gezin Stramer kent acht personages en elk van hen krijgt zijn eigen ruimte in dit boek. Dit betekent dat er met grote regelmaat van perspectief wordt gewisseld. Łoziński heeft een fascinerende galerij van personages gecreëerd, realistisch, soms grotesk en grappig, maar ook angstaanjagend, gebrekkig, met hun eigen behoeften en dromen. Zoals vader Nathan die enigszins naïef zijn briljante visioenen een kans wil geven, maar wat keer op keer mislukt. Door het grote aantal perspectiefwisselingen, raakte ik slechts gehecht aan enkele personages, maar voelde ik minder verbinding met ze dan ik zou willen. Alsof de personages mooi geschetst waren, maar ik meer diepgang wenste.

Mikołaj Łoziński heeft deze roman aan zijn vader Marcel Łoziński opgedragen, die geboren is op 17 mei 1940. De opa van Mikołaj heette Salomon (Salek) Stramer, waarop één van de personages is gebaseerd. Łoziński moest het verhaal van de familie Stramer creëren op basis van de weinige informatie waarover hij beschikte en uit historische bronnen, gebaseerd op onderzoek in archieven. Dankzij de vertelvorm van een roman kon hij gaten opvullen met zijn fantasie en hoefde hij zich niet volledig aan de feiten te houden.
In de grootste nog onafhankelijke krant van Polen, Wyborcza, zegt Łoziński in een interview hierover: "Mijn vader, aan wie ik "Stramer" heb opgedragen, vertelde me dat mensen meestal een grootmoeder en een grootvader hebben, en dat deze grootouders dan sterven. Eerst had mijn vader geen grootouders, maar nu heeft hij ze dankzij mijn roman."

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Sanne

Gesponsord

Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.

Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.

'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19

Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.

Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk

Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.

Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.

Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug. 

Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.

De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!

De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.

Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.

Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.

Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.

Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.

Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.

Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.

In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.

De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.

Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!