Een sprookjesachtig portret van een groep flatbewoners

Na zijn debuut Een man die Ove heet (2013), dat in Zweden de bestverkochte titel van het jaar 2013 was, verscheen in september Fredrik Backmans nieuwe boek: Oma heeft me gestuurd om te zeggen dat het haar spijt (vertaald door Edith Sybesma).

Op de cover van het boek zien we hoofdpersonage Elsa. Elsa (zeven jaar, maar bijna acht) is een echte wijsneus (al haar kennis haalt ze van Wikipedia). Toch is ze ook echt een meisje van zeven: ze verlaat het huis niet zonder haar Griffoendorsjaal en Harry Potter is (naast oma) haar grootste held. Op school wordt ze gepest, maar ze gaat het gevecht aan, ze zit niet bij de pakken neer, dankzij haar oma. Elsa’s oma (zevenenzeventig jaar) is haar enige en beste vriend. En oma is anders, net als Elsa. En samen anders zijn is zo gek nog niet.

We ontdekken Bijna-Wakkerland, de sprookjeswereld van oma, waar je heen gaat als je gaat slapen, en je je ogen bijna helemaal dichtknijpt. In dit land zijn zeven koninkrijken, zoals Miama en Miplorië. We lezen over sneeuwengelen, monsters en de Oorlog-Zonder-Einde.

Maar dan komt de dag dat oma doodgaat. Vlak voordat oma overlijdt krijgt Elsa van oma een brief die ze moet bezorgen bij het Monster, een flatbewoner die ze nog nooit heeft gezien. Steeds wanneer ze een brief heeft bezorgd ontvangt ze weer een nieuwe brief, die ze moet bezorgen bij een van de flatbewoners, die ze daardoor steeds beter leert kennen. En dan blijkt dat de sprookjes van oma misschien niet eens zo ver van de echte wereld afstaan.

In het begin van het boek worden vrij veel sprookjes verteld. Al die sprookjes lijken in eerste instantie nog los van elkaar te staan, waardoor het verhaal soms wat hapert; je blijft steeds even stilstaan als er een sprookje wordt verteld. Als vanaf ongeveer een derde van het boek het verhaal echt op gang komt en verhaallijnen bij elkaar beginnen te komen, trekt het verhaal je mee.

De personages zijn goed uitgewerkt; de flatbewoners, zoals de immer klagende Britt-Marie en het Monster, lijken karikaturen van zichzelf. Ze zijn echter geen stereotypen. Er is in het boek sprake van een soort ‘magisch realisme’: er gebeuren dingen die vreemd zijn (magisch), maar ze worden in het boek neergezet als waarheid, als realistisch, en niet als iets vreemds. Het verhaal is gelaagd, en wanneer alles bij elkaar komt tegen het einde van het boek, ontdek je pas hoe goed het verhaal eigenlijk in elkaar zit.  

Oma heeft me gestuurd om te zeggen dat het haar spijt is een intrigerend sprookje, dat nog wel wat langer mag duren dan 400 pagina’s.