Een goede afsluiting van een interessante serie

De erfenis van de keizer is het derde en laatste deel in de Keizer-trilogie van Brian Staveley. Het is vertaald door Sandra van de Ven, die de tekst vloeiend en prettig leesbaar heeft weten te houden, maar die ook de hebbelijkheid heeft om Engelse woorden als research en killer te laten staan.

Tussen het einde van tweede en het begin van het derde deel zijn negen maanden verstreken. Dit heeft de drie keizerskinderen een kans gegeven hun wonden te likken en zich in te graven. Kaden is terug in de hoofdstad, waar hij weinig succesvol met democratie experimenteert. Adare is nog steeds aan het front, waar ze probeert haar verschillende rollen (keizerin, profetes en nu moeder) zo goed mogelijk te vervullen. Valyn is vermist in het niemandsland tussen de rijken. En Gwenna, de leidster van een kleine groep elite-soldaten, is op zoek naar een plaats om zich nuttig te maken.

Het derde deel is verreweg het dikste van de Keizer-trilogie – bijna 900 pagina’s. Staveley moet niet alleen de gebeurtenissen uit de vorige twee boeken weer ophalen, maar ook samenvatten wat er in de negen maanden die hij overgeslagen heeft gebeurd is. Bovendien heeft hij in de eerste twee delen veel lijnen uitgezet die nu bij elkaar moeten komen. Er zit heel veel worldbuilding in de trilogie, die sterk met de plot verweven is. Karakters en groepen die in het eerste deel nauwelijks meer dan mythen waren voor de hoofdpersonen (goden, vijandige volken, onsterfelijken en hun creaties), treden meer en meer op de voorgrond en onthullen hun rol in het gebeuren.

Daarnaast besteedt Staveley ook veel tijd aan de gruwelen van oorlog, en aan hoe zijn karakters dat ervaren. Hij stuurt zijn legers niet de andere kant op om ze buiten beeld een veldslag uit te laten vechten terwijl zijn hoofdpersonen door de achterdeur naar binnen te laten glippen om de echte missie uit te voeren. De vele (grotendeels) naamloze soldaten zijn nog steeds kanonnenvlees, maar alleen de emotieloze onsterfelijken behandelen hen als pionnen, en zelfs de beste strategen kunnen veldslagen niet winnen zonder grote verliezen en moeilijke besluiten.

Staveley laat daarnaast zijn karakters ook een grote persoonlijke transformatie ondergaan. Valyn had al vanaf het eerste deel iets duisters in zijn karakter, iets wat hij overgehouden had aan zijn militaire training, en dat komt in De erfenis van de keizer naar boven. Kaden loopt ook tegen de beperkingen van zijn monniksopleiding aan. Hij heeft geleerd zijn emoties opzij te zetten, maar daardoor dreigt hij te koel en afstandelijk te worden, en een onverschillige bestuurder is het laatste wat zijn rijk kan gebruiken.

Het is jammer dat de vrouwelijke karakters niet dezelfde unieke karakterontwikkeling krijgen. Adare en Gwenna lijken te veel op elkaar. Ze hebben beiden een explosief temperament (Gwenna is zelfs een explosievenexpert), de neiging om te schreeuwen en hun tegenstanders te vernederen als ze hun zin niet krijgen, en zich halsoverkop in situaties te storten zonder zich af te vragen of ze wel voldoende informatie hebben om te oordelen. En ze lopen beiden tegen het probleem aan dat je niet ver komt met bevelen geven als mensen niet willen of kunnen gehoorzamen. De parallelle karakters en conflicten versterken of nuanceren elkaar niet; het lijken eerder kopieën van elkaar. En een vrouwelijk karakter met een opvallend andere persoonlijkheid, dat in de eerste twee delen een grote rol speelde, is helaas zo goed als afwezig.

Dit alles bij elkaar zorgt ervoor dat De erfenis van de keizer wat trager is dan het vorige deel. Er zit meer herhaling in, meer informatie die teruggehaald moet worden, meer bespiegelingen van de karakters, en meer bloedbaden. Het dreigt hier en daar topzwaar te worden. Maar Staveley is een vaardig schrijver die weet hoe hij een verhaal moet vertellen. Het leest vlot, ondanks de omvang, en het verhaal heeft een goede afsluiting, met een interessante epiloog.

Al met al is de Keizer-trilogie een goed opgebouwde en interessant vertelde epische fantasy, met een mengeling van nieuwe ideeën/invalshoeken en vertrouwde epische elementen. Een lichte voorkeur is er voor het tweede deel, vanwege de manier waarop Staveley afstand en gebrek aan informatie gebruikt om bondgenoten tegen elkaar op te zetten. Maar de drie delen vormen duidelijk één geheel: de meeste plotlijnen, karakterontwikkelingen en worldbuilding-elementen uit deel drie zijn in het eerste deel al opgezet en van daaruit geleidelijk verder uitgewerkt. En het verhaal is zo geschreven dat het ook leuk is om te lezen als je niet alle details kunt of wilt onthouden – Staveley heeft een toegankelijke, prettig leesbare stijl en geeft altijd genoeg houvast om de hoofdplot te kunnen volgen.