High fantasy volgens het Tolkien-model, maar zonder spanning of diepte
(Rolf Österberg is het pseudoniem van een Zweeds-Nederlandse schrijver die anoniem wil blijven. Hij heeft eerder (in twee delen) de thriller De Al-Qaedaconnectie gepubliceerd, waarop een vervolg (Het Al-Quaedavirus) in de pijplijn zit. De Afgrond is zijn eerste fantasy-serie en is eerder als e-boek verschenen onder het pseudoniem Katarina Magnell.)
Als haar burchtheer besluit dat ze een goed ruilobject zal zijn in onderhandelingen met een vijandig buurvolk, wordt de zestienjarige Leila gedwongen huis en haard te ontvluchten. Samen met haar magische kat, en op afstand aangestuurd door de elfenkoningin en een priesteres, gaat ze op weg naar het land van de elfen.
Hoewel Leila de laatste is die het beseft, is ze een uitverkoren kind, een priesteres in wording die voorbestemd is om een groot kwaad uit de wereld te bannen. Een coalitie van elfen, gnomen en trollen komt haar tegemoet om haar naar de elfenkoningin te brengen. De donkere elfen (mordels) proberen haar voor hun eigen doeleinden te gebruiken. Zelfs de primitieve gwargs voelen zich tot haar aangetrokken, al begrijpen ze niet waarom.
De Afgrond is epische high fantasy die vrij dicht bij het Tolkien-model blijft. Alle bekende elementen zijn aanwezig: de queeste, de heldin die haar eigen krachten niet kent, de mythische volken, de fellowships, het oude kwaad dat zich vooral via ondergeschikten manifesteert. Het meest opvallend eraan is hoeveel belangrijke vrouwelijke karakters er zijn. Niet alleen Leila – ook veel van de machthebbers (zowel goed als kwaad) zijn vrouwen. Dat is verfrissend, zeker in een (sub)genre waarin vrouwen nog te vaak het hulpje van en/of de beloning voor de held zijn.
Het is wel jammer dat Leila een tamelijk passief karakter is. Ze neemt zelden zelfstandig beslissingen – meestal is er iemand beschikbaar om haar te leiden of te sturen of te kidnappen. En ook de andere karakters worden sterk van bovenaf aangestuurd. De goden en andere machtige wezens zijn actief betrokken bij het gebeuren en vertellen luid en duidelijk wat de bedoeling is. Het verandert de karakters vaak in schaakstukken. Ze sluiten en verbreken allianties (en winnen of verliezen aan invloed) zoals het voor het verhaal uitkomt. Zelfs hun persoonlijkheden passen zich aan aan de plot.
De Afgrond heeft verder nogal wat technische problemen. Het perspectief ligt overal en nergens – het springt voortdurend heen en weer tussen karakters. En zeker de eerste helft van het boek zit vol uitleg en infodumps. Erger nog, Österberg herhaalt informatie vaak, soms al na een paar pagina’s. Hij is of vergeten dat hij iets al verteld heeft, of vertrouwt er niet op dat zijn lezers informatie kunnen onthouden. Verder zou je verwachten dat een thrillerschrijver weet hoe hij spanning op moet wekken. Maar Österberg vertrouwt veel te sterk op twee stilistische trucjes: de cliffhanger, en foreshadowing.
De Afgrond telt 111 hoofdstukken, waarin vijf of zes verschillende karakters of groepen worden gevolgd. En bijna ieder hoofdstuk eindigt met een cliffhanger van het type ‘hoofdpersoon dreigt op een gifslang te stappen’. Tegelijkertijd is duidelijk dat Österberg zijn karakters niet werkelijk kwaad wil doen, dus het effect gaat al snel verloren. De foreshadowingen bestaat vooral uit fictieve geschiedschrijvers die onheil voorspellen en eindeloze profetische dromen. Het is te veel van het goede – zeker in de tweede helft van het boek dreigt het verhaal te bezwijken onder alle droomscènes.
Maar voor liefhebbers van epische fantasy is het gebrek aan world building waarschijnlijk het grootste probleem. Het gevoel dat dit een echte wereld is, met een geschiedenis en verschillende culturen en een economie en seizoenen en dagelijks leven, ontbreekt. Er bestaan geen culturele (en zelfs niet veel fysieke) verschillen tussen de elfen, gnomen, trollen en mensen die met elkaar op moeten trekken. De mythische volken lijken überhaupt geen eigen cultuur te hebben – ze gedragen zich als mensen met spitsere oren of een iets beter richtingsgevoel.
De enige wezens die wat afwijken zijn de gwargs. Maar dat zijn Primitieven in de meest negatieve zin van het woord – barbaarse kannibalen die zonder problemen hun eigen baby’s slachten, die alleen het recht van de sterkste erkennen en die onderling geen enkele band hebben. Ze zijn nauwelijks intelligenter dan honden, en lijken er voornamelijk te zijn om de helden (misschien in een volgend deel) een vijand te geven die ze zonder gewetensbezwaren af kunnen slachten.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sarah de Waard
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
