Is de puzzel wel helemaal gelegd?
Bovendien weten de Jehova’s s met uiterst creatieve hypocrisie allerlei verboden te omzeilen. Zo mag met Oudjaar geen vuurwerk worden afgestoken dus doet men het de dag ervoor of erna. Kerststukjes mogen niet, dus krijgt het een andere naam zoals kamerdecoratie. Dus via een omweg doen de leden toch aan veel aspecten van de maatschappij waarin wij leven mee. Alleen net iets anders.
‘Zelf kijk ik niet terug op een vreselijke periode en zie mezelf absoluut niet als slachtoffer’
De schaamte die Biesma ervaart als zijn klasgenoten op een verjaardag voor hem zingen komt niet helemaal voelbaar over. Dat geldt voor flink wat meer ervaringen in dit boek. Zo ook waar het gaat over hoe hij de verbanning van zijn grootouders beleeft. Het contact met hen is verboden, voor de Getuigen bestaan ze niet meer. Het komt niet over als een gemis maar veeleer als een voldongen en geaccepteerd feit. Hun afwezigheid lijkt wel iets abstract, niets iets waar hij onder lijdt. Dat is misschien wel verklaarbaar want hun bestaan werd ontkend, officieel waren ze onzichtbaar en het is goed mogelijk dat gevoelens van gemis er niet mochten zijn en dus onderdrukt werden. Toch komen de gevoelens die hij wel beschrijft ongeloofwaardig over.
Pas wanneer hij een relatie krijgt met Sophie ontmoeten we de echte Dennis. Zij confronteert hem met zijn meeloopgedrag en langzaam wordt hij ‘wakker’. De dingen die hij nu meemaakt worden steeds meer invoelbaar en de krokodillentranen blijven achterwege. Het verhaal begint waarachtiger aan te voelen. Dat is een opluchting want zijn hypocriete gedrag werd behoorlijk irritant.
Het proces van uittreding en de bijbehorende gewetensnood verloopt ook anders dan verwacht. Het gaat heel geleidelijk en de uiteindelijke uittreding lijkt op het uitdoven van een flakkerende kaars. Zonder veel ophef komt er een einde aan zijn lidmaatschap.
De levensloop en de heftigheid van uitstoting die zijn broer onderging is meer zoals ik het me had voorgesteld.
De angstcultuur binnen de Jehova’s weet Biesma wel goed te omschrijven. Het is dan ook iets wat niet enkel voorbehouden is aan de Jehova gemeenschap en voor velen van ons goed herkenbaar. Toch is ook dat nog vrij zakelijk en afstandelijk beschreven. En dat is vreemd want de angst voor Satan bezorgde hem slapeloze nachten. De vraag is dan ook of dat komt omdat de gebeurtenissen hem nog immer te dicht op zijn huid komen of staan ze i na zoveel jaren te ver van hem weg?
Het wordt wel duidelijk dat hij nog steeds Jehova was geweest als hij Sofie niet had ontmoet. Zij gaf de aanzet tot een veranderde kijk op de wereld en diende als een katalysator voor verdere ontwikkelingen waardoor Biesma in conflict kwam met de diepere lagen in zichzelf en daar geen raad mee wist. Met deze man kan ik meeleven, met zijn strijd, zijn radeloosheid en vertwijfeling.
Toch is het na het dichtslaan van dit debuut niet helemaal duidelijk wat de schrijver heeft willen over brengen. Want het gaat niet alleen over het leven van een Getuige en over de wijze waarop hij de groepering verliet. Er passeren nogal wat vrouwen en romantische verwikkelingen de revue die niet veel toe voegen aan het hoofdthema.
En ook het ‘pamflet’ waarin hij bewijst dat Jehova’s Getuigen een sekte zijn en dat ze voldoen aan alle kenmerken is een vreemde eend in de bijt.
Het roept de vraag op waarom dit zo belangrijk is om op te nemen in het boek. Wie moet hier overtuigd worden? Wij lezers? Zo ja waarom en waarvan? Of moet hij zichzelf hiervan nog overtuigen en is de puzzel van verwerking nog niet helemaal gelegd? Of wilde de schrijver zijn hele hart en leven luchten? Het resultaat is een boek dat bij vlagen interessant is maar ook richting en diepgang mist. En dat is jammer.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Saskia Jacobs-Labree
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
