Ontroerend en aangrijpend: over vroeger en nu
Draaidagen, het romandebuut van Bianca Boer is qua vertelstijl hoogst origineel en functioneel. Na een chaotisch begin, ontstaat een duidelijker beeld van de situatie en de onderlinge verhoudingen. In deze vertelling vloeien werkelijkheid en verbeelding in elkaar over, alles lijkt verdraaid en toch wordt het beeld helderder. Tegen het einde grijpen de gebeurtenissen je bij de keel en raken een gevoelige snaar. De ontroering voor deze kwetsbare mensen mondt uit in mededogen en begrip. Wat een mooi en geweldig geconstrueerd verhaal.
Judith groeit op bij haar oma Nini, een overlevende van Auschwitz. Een vader of moeder heeft ze niet. Ze studeerde filosofie maar wegens persoonlijke en relationele problemen is ze weer bij haar oude dementerende oma gaan wonen. Beiden werken elkaar nu danig op de zenuwen want oma leeft deels in het verleden. Om haar te kunnen bereiken en begrijpen, geeft Judith zich op als figurant in een oorlogsfilm over Auschwitz. Ze speelt een verpleegster in een psychiatrische instelling.
De verstelstijl valt om meerdere redenen op. De zinnen zijn kort en bondig maar heel compact. Toch is het verhaal zeer gedetailleerd. Zo beschrijft ze zeer nauwkeurig de kleding, omgeving en activiteiten op de filmset waardoor deze intens tot leven komt.
Ook is er een spel tussen werkelijkheid en illusie. Judith leeft zich zozeer in dat werkelijkheid en film door elkaar beginnen te lopen. Zo verliest ze zichzelf op het moment dat ze een filmsjaal terughaalt. Ze heeft hem per ongeluk laten liggen. In haar verbeelding is het een sjaal die door haar oma gemaakt is en terwijl ze terugloopt naar de set, ziet ze de lijken in de bomen hangen. Het is niet duidelijk of de lijken aan Judith’s verbeelding ontsproten of dat ze bij de set horen. De werkelijkheid lijkt verdraaid.
‘Jouw oorlog zal met jou sterven. Ik kan er nog zoveel over weten, tegelijk begrijp ik er niets van’
Bianca Boer gebruikt ook een apart vertelperspectief. Judith is de ik-verteller maar ze richt zich tot haar oma en gebruikt de jij-vorm. Het lijkt alsof ze tegen oma praat. Dat doet denken aan romans in briefvorm hoewel een Lief Dagboek-constructie passender is. Want Judith is introvert en vertrouwen is een groot ding. Een dagboek is immers altijd te vertrouwen. De dementerende oma fungeert als dagboek en daarmee geeft de schrijfster een hint geeft over de diepgang van de relatie tussen beiden. Jij en -ik staat dichter bij elkaar dan een hij perspectief en dit geeft heel goed het beklemmende in de relatie tussen oma en Judith weer.
‘Maar zo hebben we het niet gedraaid’
Verdraaiing is het grote onderliggende thema van het boek. Het begint al met de cover waarop de titel Draaidagen deels op zijn kop staat. De wereld staat ook letterlijk op zijn kop in deze roman. Dat geldt voor Judith die naast haar studieproblemen haar oma ziet aftakelen maar ook voor oma die het heden langzaam kwijt raakt. Evenzo geldt het voor de film die beschrijft hoe de wereld van de Joden op zijn kop kwam te staan in WO2.
Daarnaast wordt de waarheid verdraaid. Voor oma is de waarheid het verleden en wat er gebeurt in het heden krijgt daardoor een andere lading voor haar. Maar ook Judith merkt dat haar beeld van oma correctie behoeft. Ze voelt zich door het draaien van de film dichter bij haar staan dan daarvoor. Alleen het schuldgevoel van het overleven van je dierbaren, dat is iets wat ze niet begrijpt. Wanneer ze de film in de bioscoop ziet, voelt ze een glimp van wat haar oma meemaakte. Want ze voelt zich schuldig omdat het lijkt alsof zij, de figurante, de kinderen van instelling in de steek laat.
‘Het is mijn eigen schuld. Ik heb meegedaan’
Naarmate oma dementer wordt en de opnames voor de film vorderen, wordt steeds duidelijker dat de vervolging en de oorlog hun sporen hebben achtergelaten. Zowel oma als Judith hebben gedrag dat voorkomt uit de oorlog. Judith is er als nazaat mee opgevoed. Ze hebben een obsessie met eten ‘Kom maar hier, weggooien is zonde’ en het vertrouwen in anderen is beperkt waardoor isolatie op de loer ligt. Hulp aanvaarden van anderen blijkt haast onoverkomelijk en dat leidt ertoe dat Judith af en toe vreemde keuzes maakt die niet altijd even goed uitpakken. Ze geven echter wel een goed beeld van wat oorlog met mensen doet en hoe dat in hun levens uitwerkt.
‘Wij lossen dit samen op. Dat hebben we altijd gedaan. Wij zijn sterk. Sterk genoeg. Dat heb ik van jou geleerd’
Draaidagen is een interessant boek dat net als een film een verdraaid beeld van de werkelijkheid geeft zonder de essentie van de waarheid te verliezen. Hoe verder we vorderen hoe helderder het totaalbeeld wordt en het einde is ontroerend want tegen alle verwachtingen in blijkt dementie ook een keerzijde te hebben. Het maakt dit tot een aangrijpend en gecompliceerd boek over de wereld van vroeger en die van nu.
4,5 ster afgerond naar 4
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Saskia Jacobs-Labree
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
