Veel leegte in ‘Leegland’ van Marjan Brouwers

Leegland, de eerste fictieroman van Marjan Brouwers, verhaalt over een Nederland dat overstroomd is door het veranderde klimaat en waar een klimaatoorlog en een virusepidemie de samenleving totaal veranderd hebben. In plaats van een democratie heerst een dictatuur in de Republiek Nieuw-Nederland. Het boek leest als een sneltrein maar de Republiek zelf komt nauwelijks tot leven. Het rechttoe rechtaan vertelde verhaal smaakt als een hamburger bij Macdonalds, de belangrijkste ingrediënten - het broodje, vlees en een blaadje sla- zijn aanwezig. De eerste honger is daarmee gestild maar de eetlust is onbevredigd. Wat meer garnituur, groenten en frietjes zouden er een complete maaltijd van maken.

Na een proloog die doet denken aan de Handmaids Tale waar vrouwen in een vrouwenkliniek kinderen baren die aan de Republiek behoren, vervolgen we het verhaal met Senna, een soldaat die in de enclave Amersfoort aan Zee veroordeeld wordt tot deportatie naar Fort Zwolle. Onderweg naar Zwolle ontmoet zij Julius, zoon van de befaamde wetenschapper Walter. Ook Julius wordt gedeporteerd vanwege het uitvoeren van illegale experimenten. Beiden weten te vluchten en gaan op zoek naar een toevluchtsoord.

Het verhaal verloopt zonder meer vlotjes en aan spanning ontbreekt het niet. Zo is de spannende achtervolgingsscène op zee om te smullen en zakt de vaart nooit in. Er zijn voldoende plotwendingen en cliffhangers en het taalgebruik is eenvoudig en snel door de afwisselend korte en middellange zinnen.

De personages zijn net functioneel genoeg uitgewerkt om tot de verbeelding te spreken. Het ontbreekt echter aan psychologische diepgang en dat maakt het inleven lastiger. Bovendien wordt er teveel verteld en te weinig aan de lezer overgelaten. Zo is er een moment waar de zus van Julius van het ene moment op het andere als een blad aan een boom omslaat wat betreft haar houding naar haar broer. Deze omslag gaat veel te snel, waardoor haar reactie en daarmee haar personage ongeloofwaardig overkomt.
Tegen het eind van het verhaal zijn bovendien aardig wat personages gesneuveld, opgeofferd als pionnen op een schaakbord. Het lijkt soms te veel van het goede en dat doet geforceerd aan.

Wat mist is een levendige uitwerking van de wereld. Zo wordt heel kort vermeld dat in de samenleving onvruchtbaarheid heerst. Vruchtbare vrouwen moeten in een soort vrouwengevangenis kinderen baren die ze afstaan aan onvruchtbare stellen. Wat dit betekent voor de mensen in de enclave komt niet terug in de rest van het boek. Ook de invloed en werking van het dodelijke virus blijft onderbelicht. Datzelfde geldt voor politieke achtergronden en voor de levensomstandigheden voor de gewone burger in de dictatuur. Behalve het lijden in Fort Zwolle en de terechtstellingen in Amersfoort zien we vrijwel niet hoe het de mensen in de enclaves gaat. En ook de politieke verhoudingen in de wereld van Leegland zij mondjesmaat geschetst. Het is dus lastig om te begrijpen wat de machtsverhoudingen zijn en hoe het is om in deze wereld te leven met als gevolg dat het verhaal minder raakt en qua beleving aan de oppervlakte blijft.

Het is jammer dat het boek geen kaartje van het overstroomde Nederland bevat. Zo’n geografische duiding maakt situatie in een opslag duidelijker en het verhaal is er makkelijker door te volgen. Gelukkig heeft de schrijfster een website gemaakt waarop je kunt zien hoe de Republiek Nieuw Nederland eruit ziet. Klik op de link om het aanschouwelijk te maken.
http://leegland.nl/de-wereld-van-leegland/

Leegland van Marjan Brouwers is een avonturenroman die geschikt is voor mensen die houden van een rechttoe-rechtaan verhaal met veel vaart. Lezers met meer verwachtingen omtrent de wereldopbouw en de ontwikkeling van personages blijven jammerlijk achter met een knagend gevoel van leegte.