Te weinig gered
Nederland slaagde er niet in haar joodse bevolking te redden, zo werd na de oorlog terecht geconcludeerd. Er werd te weinig verzet geboden, joden werden geïsoleerd in de samenleving door tal van anti-joodse maatregelen en de bezetter maakte jacht op ze.
Tal van joden werden opgeroepen voor 'tewerkstelling in het oosten'. In Amsterdam passeerden duizenden joden de Hollandsche Schouwburg, waarvandaan ze naar kamp Westerbork gingen om daarna te eindigen in de vernietigingskampen van de nazi's. In Amsterdam was de zwaar bekritiseerde Joodse Raad de organisatie die de joodse gemeenschap bestuurde en fungeerde als intermediair. Toen de nazi's Amsterdam in midden 1943 Judenrein bestempelden, werd de Joodse Raad ontbonden en werden de leden zelf op transport gesteld. Nauwgezet volgt Citroen in haar boek al deze ontwikkelingen, geïllustreerd door tal van getuigenissen.
Een relatief kleine groep joden in Nederland dook onder. Van hen werd een groot deel alsnog verraden. In dit boek wordt duidelijk waarom onderduiken omringd was door tal van moeilijkheden en gevaren. Verraders zaten overal.
Daarnaast was de beruchte Colonne Heinnecke in het hele land actief om joden op te sporen, in ruil voor kopgeld. De beloning was 7,50 voor elke aangebrachte jood...
Na de oorlog was er weinig aandacht voor de ontberingen die onderduikers hadden doorstaan. De mening heerste dat je dankbaar moest zijn dat je het overleefd had.
Citroen schetst in dit boek een uitgebreid beeld over hoe het de joden verging vanaf mei 1940. Toen werd nog geprobeerd naar Engeland te ontkomen, waar maar een enkeling in slaagde.
De anti-joodse maatregelen volgen elkaar snel op en joden moeten zich vanaf 1942 melden bij de Duitse bezetter. Margot Frank is daarvan een goed voorbeeld. Nadat zij de oproep kreeg, besluit vader Otto Frank, met zijn gezin te gaan onderduiken aan de Prinsengracht. De ervaringen werden opgetekend door zijn dochter, die uiteindelijk in Bergen-Belsen stierf, net als Margot.
Er zijn heel veel verhalen van onderduikers en ze zijn stuk voor stuk levensecht opgetekend. Het moet een immense klus zijn geweest zo'n volledig en indrukwekkend verhaal neer te zetten. Het is een ontluisterend verhaal over het lot van het joodse volk in Nederland, van wie zo weinigen terugkeerden uit de kampen en over de kleine groep die de oorlog overleefde dankzij de onderduik.
Het boek gaat ook nog in op de ervaring van kinderen, die werden herenigd met hun ouders en ze niet meer als hun ouders (h)erkenden.
Bloeme Evers, een van de joodse onderduikers die in het boek genoemd wordt, deed hier later onderzoek naar.
Een boek dat goed aansluit op de actualiteit; met een verontrustende groei van antisemitisme, de televisieserie "De Joodsche Raad" en de recente opening van het Holocaustmuseum in Amsterdam.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Saskia Osinga
Gesponsord
Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?
Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.
Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.
Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.
Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.
Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!
Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.
Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft
In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.
De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.
Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.
Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.
De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?
Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.
Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.
Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu
Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?
Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.
Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur
