Hoe klein de wereld is: Een veelbelovend verhaal dat zijn kracht verliest

Titel: Hoe klein de wereld is
Oorspronkelijke titel : /
Auteur: Carla de Jong, Walter Lucius
Uitgeverij: Uitgeverij Luitingh- Sijthoff
Serie:/
Publicatiedatum: 4/02/2025
ISBN: 978 90 245 8842 8 (boek)
Vertaling:/

Texel, 1939. Een eiland waar de oorlog langzaam binnen sijpelt en het leven van verschillende mensen op onverwachte wijze met elkaar verweven raakt. In Hoe klein de wereld is nemen Carla de Jong en Walter Lucius de lezer mee naar een tijd waarin familiebanden onder druk komen te staan, liefde en loyaliteit op de proef worden gesteld en morele keuzes niet altijd even zwart-wit zijn.
Wanneer de Joodse Rifka onderduikt bij de jonge Luna Lansman en haar gesloten vader, wordt het dagelijkse leven steeds ingewikkelder. Luna’s vriendschap met de NSB’er Thiemen komt op de helling te staan, en de komst van de Indiase legerarts Chandar Kapoor, die onder de vlag van de Wehrmacht op Texel wordt gestationeerd, roept nog meer vragen op. Aan welke kant staat hij? En hoe zijn al deze levens uiteindelijk met elkaar verbonden?
Met een veelbelovende setting en complexe thema’s belooft deze roman een indringend verhaal over oorlog, familie en identiteit. Maar weet het boek deze belofte ook waar te maken?

Walter Lucius, bekend van de succesvolle Hartland-trilogie, stond bekend om zijn spannende, gelaagde en invoelbare schrijfstijl. Voor zijn plotselinge overlijden in juli 2021 werkte hij aan een historische roman, geïnspireerd op gebeurtenissen tussen 1923 en 1947 in Texel, Duitsland en India. Dit project kwam abrupt tot stilstand, maar zijn partner en LS Uitgeverij geloofden dat Carla de Jong de juiste persoon was om zijn werk voort te zetten.
Carla de Jong, auteur van negen psychologische romans en thrillers, nam ruim een jaar later de taak op zich om Walters verhaal af te maken. De kern van het verhaal, zoals Walter die had bedacht, draaide om twee jonge mensen uit tegengestelde culturen, wier levens zich kort maar intens met elkaar verweven in een wereld die op haar grondvesten schudt. Met Hoe klein de wereld is zette Carla de Jong Walters laatste project verder, waarbij ze zijn visie en historische context combineerde met haar eigen stijl en vertelkunst.

Het verhaal volgt Luna Lansman, een jonge vrouw die opgroeit op Texel, een eiland dat tijdens de Tweede Wereldoorlog zowel strategisch als cultureel een bijzondere positie inneemt. Ze woont samen met haar afstandelijke vader en haar grootmoeder, maar de leegte die het verlies van haar moeder heeft achtergelaten, is altijd voelbaar. Luna’s vader, een man van weinig woorden, voedt haar op met strikte regels en een sterke drang naar zelfstandigheid. Toch verlangt Luna naar warmte en genegenheid, iets wat ze niet vindt binnen haar gezin.
Wanneer de Joodse Rifka in hun huis onderduikt, wordt Luna geconfronteerd met morele dilemma’s en de harde realiteit van de oorlog. Tegelijkertijd wordt ze door haar vader gedwongen haar vriendschap met Thiemen, een jeugdvriend die zich aansluit bij de NSB, te verbreken. Dit veroorzaakt niet alleen een breuk in hun band, maar dwingt Luna ook om haar eigen standpunten te herzien. Wie is goed, wie is slecht, en hoe bepaal je dat in tijden van oorlog?
De verwarring wordt nog groter wanneer de Indiase legerarts Chandar Kapoor in 1943 op Texel arriveert. Hij dient onder de Wehrmacht, maar zijn afkomst en houding maken hem een buitenstaander, zowel bij de Duitse bezetters als bij de Texelse bevolking. Luna voelt zich tot hem aangetrokken, maar zijn mysterieuze houding roept vragen op. Is hij te vertrouwen, of heeft hij zijn eigen agenda? Terwijl de oorlog voortduurt, ontdekt Luna dat niet alleen haar eigen gevoelens ingewikkeld zijn, maar dat ook haar vader geheimen met zich meedraagt die haar kijk op haar familie en verleden drastisch zullen veranderen.
Wat begint als een persoonlijk verhaal over vriendschap en familiebanden, mondt uit in een meeslepende vertelling over loyaliteit, verraad en de dunne scheidslijn tussen goed en kwaad. Naarmate de oorlog voortschrijdt, raken de levens van Luna, Rifka, Chandar en Thiemen steeds verder met elkaar verstrengeld, met gevolgen die ze nooit hadden kunnen voorzien. In een wereld waarin niets is wat het lijkt, moet Luna beslissen wie ze wil zijn en welke prijs ze bereid is te betalen voor haar keuzes.

Het boek behandelt thema’s als familiebanden, loyaliteit, identiteit en morele dilemma’s in tijden van oorlog. Deze thema’s hebben zeker potentie, maar de uitwerking voelt soms oppervlakkig. Alles was goed uitgewerkt, maar het ontbrak aan de emotionele diepgang die nodig is om echt mee te leven met de personages. Luna is een interessante hoofdpersoon, maar haar innerlijke worstelingen worden niet diep genoeg uitgewerkt om echt met haar mee te leven. De relatie tussen Luna en haar vader blijft te veel op afstand, waardoor de emoties niet volledig doordringen.
Chandar Kapoor heeft een unieke rol, maar blijft te veel op de achtergrond. Zijn perspectief had meer diepgang verdiend, evenals zijn invloed op de gebeurtenissen. Thiemen is het personage dat de morele ambiguïteit van de oorlog vertegenwoordigt, maar zijn karakter voelt te stereotiep aan. Meer diepgang in zijn beweegredenen had hem geloofwaardiger gemaakt.

De schrijfstijl is gedetailleerd en beeldend, maar vaak te traag en langdradig, waardoor het verhaal soms log en langzaam aanvoelt. Waar een historische roman kan uitblinken in sfeer en spanning, blijft Hoe klein de wereld is te lang hangen in uitgebreide beschrijvingen en dialogen die weinig bijdragen aan de voortgang van het verhaal. De langdradigheid werkt dempend voor de spanning en zorgt ervoor dat je als lezer moeilijk de draad oppakt. Sommige scènes hadden ingekort kunnen worden om het tempo beter vast te houden, want pas in de laatste hoofdstukken komt het echt tot leven. Wat voor mij als lezer vooral verwarrend was, waren de tijdsprongen. Hoewel ik dual-time verhalen vaak waardeer, sprongen de periodes in Hoe klein de wereld is te abrupt tussen verschillende momenten van de oorlog en de tijd erna. Dit maakte het lastig om de connectie met de personages te behouden. Bovendien hadden de twee verhaallijnen, die van Luna en van Kapoor , meer samenhang kunnen hebben. Het kabbelende tempo hield de spanning laag, en pas aan het einde krijgt het verhaal de impact die het in het begin had kunnen hebben.

De achterflap beloofde een gelaagd en meeslepend verhaal, en de unieke invalshoek van een Indiase legerarts in dienst van de Wehrmacht wekte mijn nieuwsgierigheid. Helaas wist het boek deze verwachtingen niet volledig waar te maken. De opbouw was traag, de tijdsprongen verwarrend, en de personages bleven te vaak op afstand. Waar de thematiek potentieel had, kwam het verhaal niet volledig tot zijn recht door de langdradigheid en het gebrek aan spanning. Het einde was sterk en meeslepend, maar het kostte veel moeite om daar te komen.
Voor wie houdt van minutieuze historische details en een rustige, gelaagde vertelling kan dit boek wellicht werken. Maar voor lezers die een verhaal zoeken dat je meteen grijpt en niet loslaat, zal dit boek eerder een lange zit zijn. Voor mij bleef het steken op maximaal drie sterren.