Een ode aan de muziek en de liefde
Met 'Het grote zwijgen' brengt Erik Menkveld (1959-2014) een ode aan muziek en de liefde. Op poëtische wijze neemt Menkveld de lezer mee terug naar de beginjaren van de 20e eeuw. Recensent Mathijs van der Meulen -later Vermeulen - wordt volledig overrompeld door het blijspel Marsysas van componist Alphons Diepenbrock en uitgevoerd door dirigent Willem Mengelberg. Vermeulens' recensie wordt opgemerkt door Elsa (Elisabeth), de vrouw van Diepenbrock, en tot Vermeulens grote verbazing wordt hij uitgenodigd bij de grote Diepenbrock thuis. Er ontstaat een roerige vriendschap tussen de twee.
In verschillende verhaallijnen -kunstig door elkaar verweven- beleeft de lezer hoe Diepenbrock de schone schijn ophoudt met een mooi huis, vrouw en kinderen, maar eigenlijk liever een leven opbouwt met minnares Jo en daar ook muzikaal door geïnspireerd is en hoe tegelijkertijd Vermeulen zelf een poging doet om een muziekstuk vergelijkbaar met Marsyas te schrijven, vergeefs verwoede pogingen doet opgemerkt te worden. Behalve door de vrouw van Diepenbrock.
"Die heerlijke berekendheid van de geheime liefde! Die schaamteloze inventiviteit! Samen met Elisabeth een hele dag wandelen in de natuur. Hij durft er bijna niet aan te denken. [...] Maar het was veel meer dan dat, het voelde als een allesomvattende dragende en scheppende liefde, een zwijgen waarin alles gezegd wordt, een volmaakte stilte die tegelijk muziek is."
Niet alleen de vriendschap tussen Diepenbrock en Vermeulen is roerig, maar ook de tijd waarin het verhaal zich afspeelt is roerig; begin 20 eeuw, de oorlog verandert tijden en mensen, verandert de literatuur en de muziek. Menkveld heeft op uitmuntende wijze weergegeven hoe ieder verschillend acteert in moeilijke tijden, hoe ieder anders reageert op veranderingen.
Menkveld, met zijn vier dichtbundels al een gevierd dichter, debuteerde met deze roman op wervelende wijze als romanschrijver. Als jongvolwassene wilde Menkveld graag muziekwetenschappen studeren, hij bespeelde echter zelf geen instrument en had daarmee geen toegang tot deze opleiding. Menkveld besloot literatuurwetenschappen te studeren en ontdekte gaandeweg de muziek en boeken van Matthijs Vermeulen. Via 'Het grote zwijgen' heeft Menkveld op kunstige wijze zijn bijdrage aan de muziek geleverd. Zijn roman, gebaseerd op historische figuren, brengt een ode aan de muziek. Het kan bijna niet anders dan dat de lezer al lezend opgaat in de muziek zonder deze zelf te horen. Het boek krijgt dan ook nog een extra lading als de lezer de oorspronkelijke muziek beluistert met de dichterlijke uiteenzetting van Menkveld zwevend in gedachten.
Het hele verhaal bestaat uit de fraaiste uiteenzettingen, de personages worden uitvoerig uitgewerkt, emoties worden bijna zelf beleefd door de lezer. Het einde daarentegen voelt een beetje afgeraffeld, alsof de boodschap gebracht was en er nu een eind aan het verhaal geschreven moest worden. Met een uitvoeriger uitgewerkt einde zou dit boek zeker een 5-sterren beoordeling verdienen!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van SharonMartens
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
