Moeder wordt mama

Met Autobiografie van mijn lichaam levert Lize Spit een persoonlijk boek af dat balanceert tussen roman en non-fictie. Na haar succesvolle romans Het smelt en Ik ben er niet, en haar bijdrage aan het Boekenweekgeschenk, kiest Spit deze keer voor een genadeloos openhartige blik op haar eigen leven, haar familiebanden en de complexiteit van moeder-dochterrelaties. Het resultaat is een kwetsbaar verhaal dat zowel confronterend als poëtisch is.

Het verhaal begint in 2021, wanneer Spit en haar zussen en broer per e-mail te horen krijgen dat hun moeder ongeneeslijk ziek is. De afstandelijke toon van deze boodschap zet meteen de toon voor de onderkoelde relatie tussen moeder en kinderen. Toch is dit bericht voor Spit het begin van een innerlijke zoektocht. Ze besluit toenadering te zoeken tot haar moeder, maar ook tot zichzelf. Hoe heeft deze relatie haar gevormd? Welke sporen heeft het verleden op haar lichaam en geest achtergelaten? Waar eindigt de verantwoordelijkheid van haar moeder en begint die van zichzelf?

Wat dit boek bijzonder maakt, is de manier waarop Spit de rol van dochter en schrijver naadloos in elkaar laat overvloeien. Ze observeert, analyseert en zoekt naar de juiste woorden om haar gevoelens en herinneringen vorm te geven. De kwetsbaarheid die ze daarbij toont is indrukwekkend, maar ook soms bijna ongemakkelijk. Spit schrijft openhartig over thema's die vaak onbesproken blijven: fysieke ongemakken, seksuele restricties, en de stilte binnen een gezin waar communicatie over kwetsbare onderwerpen taboe was: “Met jou konden we niet over fysieke ongemakken praten. Moeders geven normaal de maat aan, maar omdat jij jouw zichtbare ongemakken (je somberheid je misselijkheid, je maagzuurklachten, je tranen) nooit met ons besprak, zweeg ik ook.” Als lezer voel je je soms een voyeur, maar de urgentie en eerlijkheid van Spits woorden maken het onmogelijk om weg te kijken.

Opvallend is de afwisseling in vertelvorm. Spit combineert dagboekfragmenten uit haar kindertijd, reflecties over heden en verleden, en hoofdstukken waarbij ze haar moeder rechtstreeks met ‘jij’ aanspreekt. Deze gelaagdheid zorgt niet alleen voor dynamiek, maar biedt de lezer ook ademruimte tussen de confronterende passages door. Bovendien geeft het de worsteling mee tussen ratio en emotie, tussen aantrekken en afstoten, tussen heden en verleden.

De zin “Een moeder is diegene ondanks wie je bestaat, een mama is diegene dankzij wie je bestaat” vat de kern van dit boek goed samen. Ondanks de zware thematiek vervalt Spit nergens in melodrama. Haar relaas blijft geloofwaardig en eerlijk. Het afscheid van haar moeder wordt beschreven met een emotionele intensiteit die zowel schrijnend als helend is. Door haar woorden krijgen lezers niet alleen inzicht in haar persoonlijke strijd, maar ook in universele thema's als verlies, verzoening en de zoektocht naar verbinding.

Autobiografie van mijn lichaam is een moedig en kwetsbaar boek dat indruk maakt. Lize Spit bewijst opnieuw dat ze een auteur is die in staat is om pijnlijke gebeurtenissen om te zetten in literatuur die zowel ontroerend als confronterend is.