‘Ik ben oud dus ik ben niet’
Op de cover van Cyriel, de tweede roman van Eline Trenson, staat een oude man die zelfzeker weg stapt. Wat hij de rug toekeert, wordt duidelijk in het levensverhaal dat hij vanuit een woon-zorgcentrum schrijft. De roman sluit qua thematiek aan bij een groeiend aantal boeken die bejaarde mannen als hoofdpersonage opvoert: Een man die Ove heet (Fredrik Backman), De laatkomer (Dimitri Verhulst), Pogingen iets van het leven te maken (Hendrik Groen)… Kan Eline Trensson nog iets toevoegen aan de bestaande literatuur?
De mooie vormgeving van het boek geeft zin om erin te duiken. Dat wordt versterkt door de uitgebreide stamboom die aan het begin van het boek opgenomen is – en die je tijdens het lezen vaak zult raadplegen. De 92-jarige Cyriel komt uit een grote familie. Zelf heeft hij vier kinderen bij drie vrouwen, waarvan één expliciet als zijn minnares vermeld staat. De verschillende huwelijken, kinderen en bijhorende geboorte- en sterfdata vertellen al een verhaal op zich. Het is verleidelijk om lang op deze eerste pagina’s te blijven hangen en allerlei conclusies te verbinden aan de verschillende relaties.
Dat Cyriel een boeiend verhaal te vertellen heeft, blijkt al erg snel. Sinds hij in een zorgcentrum woont voelt hij zich overbodig. Om de tijd toch enigszins nuttig door te brengen, schrijft hij zijn memoires. Hij groeide op als buitenbeentje van het gezin; een boekenwurm die tevergeefs snakt naar de liefde van zijn vader en al vroeg te maken krijgt met de dood. In ultrakorte hoofdstukken wisselt zijn verleden af met het heden en wordt duidelijk hoeveel implicaties ouder worden voor hem heeft.
Dat het boek een aanklacht is tegen het huidige zorgsysteem wordt niet onder stoelen of banken geschoven. Op weinig subtiele manier wordt weergegeven dat het personeel geen tijd heeft om op een menselijke manier met de bewoners om te gaan. De bejaarden worden gereduceerd tot taken die zo snel mogelijk afgewerkt moeten worden. Deze hoofdstukken zijn zo bitter dat ze breken met de eerder milde, nostalgische toon van Cyriels levensverhaal.
Het is vooral in het verleden dat het hoofdpersonage echt tot leven komt en diepte krijgt. De impact van de verstoorde vader-zoonrelatie is enorm, ook al heeft Cyriel geleerd om begrip op te brengen voor de keuzes van zijn vader. Cyriel is evenmin mild voor zijn eigen rol als vader, en het stemt tot nadenken hoe we kunnen ontsnappen aan de vicieuze cirkel van onze familiegewoontes.
Trenson schrijft op een intelligente manier en durft vragen stellen en standpunt in te nemen. Maar daar wringt ook de schoen. Ze gaat zo sterk op in haar betoog, dat haar hoofdpersonage naar de achtergrond verdwijnt en de lezer met een vermanend vingertje wordt aangesproken:
'Zorgen voor iemand betekent dat je die persoon erkent in zijn waardigheid. Er is in de beste gevallen sprake van wederzijds respect. Je zou bijna kunnen stellen dat het om uitwisseling gaat van "geven" en "ontvangen". Er is degene die zorg verleent en degene die zorg ontvangt. Bij beide partijen moeten een bereidheid en ontvankelijkheid zijn, en bijgevolg een wederzijdse erkenning van elkaars mens-zijn.'
Na verloop van tijd weet je wat je kunt verwachten in deze hoofdstukken en treedt de gewenning op waar de auteur net tegen wilt strijden. Meer nuance had de wantoestanden scherper kunnen maken.
Eline Trenson zwengelt het debat over waardig ouder worden aan, maar als roman mist Cyriel te vaak focus om zich te kunnen meten met andere boeken in dit genre. Lezers die houden van uitgebreide familieverhalen zullen wel smullen van Cyriels levensverhaal.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sigried
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
