Jullie beslissen!

In De kinderen zijn koning neemt de Franse auteur Delphine de Vigan influencers onder vuur. De roman, vertaald door Floor Borsboom, legt de nadruk op de gevolgen van digitale populariteit bij kinderen en de rol die volwassenen daarin spelen.

De roman begint atypisch met een transcriptie van een instagrampost uit het vermissingsdossier van de 6-jarige Kimmy. De toon wordt meteen gezet wanneer de Instagram-host, Mélanie Claux, haar kijkers toespreekt met 'lieve schatten' en hen laat beslissen welke schoenen ze moet kopen voor haar dochter Kimmy. Hoewel Kimmy’s oudere broer Sammy zijn best doet om de kijkers enthousiast toe te lachen, blijkt uit de transcriptie dat Kimmy er eerder verveeld bijstaat.

Voor de lezer meer te weten komt over de verdwijning van Kimmy springt het verhaal achttien jaar terug in de tijd. Mélanie raakt als tiener in de ban van de allereerste realityshows en wil niets liever dan zelf aan zo’n programma meedoen en beroemd worden. Wanneer de auteur expliciet uitlegt dat je in 2001 nog niet kon filmen met een mobiele telefoon, blijkt meteen hoezeer ze de lezer bij de hand houdt en weinig ruimte laat voor de verbeelding of de eigen mening van de lezer.

'Jullie beslissen' lijkt het levensmoto van Mélanie te zijn. De kijkers bepalen welke kleren ze voor de kinderen koopt, wat ze eten, hoe hun dag eruit zal zien. Voor Kimmy en Sammy zit er niets anders op dan mee te draaien in het circus dat hen rijker en populairder maakt dan al hun vriendjes. Tegenover deze sprookjeswereld staat de nuchtere rechercheur Clara Roussel. De vermissingszaak is haar eerste ervaring met de gevolgen van sociale media en zij leidt de lezer doorheen de virtuele wereld van abonnees, views en likes.

De Vigan gebruikt formele, ouderwets aandoende taal, die aansluit bij het personage van Clara, maar de passages van Mélanie eerder afstandelijk maken. Zo past een zin als 'Ze was nergens meer zeker van, alsof een deel van haar zintuiglijke, sensorische waarnemingen was geamputeerd.' niet bij de oppervlakkige, jubelende, zelfgekroonde YouTube-koningin. Het meer tonen en minder expliciet verwoorden van emoties zou het verhaal aangrijpender gemaakt hebben.

Ook alle gevaren van het internet worden uitgebreid en ongenuanceerd uit de doeken gedaan. Het geeft het geheel zowel iets moraliserend als wereldvreemds: 'Zolang ze geen porno kijken, ga je ervan uit dat het allemaal wel in orde is, weet je. We hebben geen seconde aan al die reclame gedacht die [kinderen] ongemerkt door de strot wordt geduwd … En ik weet zeker dat dat voor de meeste ouders geldt. […] Ik begrijp nu waarom de jongste pas zo’n scène maakte in de Carrefour omdat ze van die Disneyfiguurtjes wilde hebben die net uit waren. En waarom ze ineens gek is op Oreokoekjes.' De auteur gaat zo op in haar aanklacht tegen sociale media, dat Kimmy’s verdwijning vaak naar de achtergrond verdwijnt, en een groot deel van de spanning verloren gaat.

Influencers zijn niet meer weg te denken uit de wereld van jongeren. Delphine de Vigan toont wat er kan gebeuren als je je leven volledig in handen legt van de reacties van een onbekend publiek. Het is jammer dat ze daarbij de lezer weinig ruimte laat om zelf te beslissen wat die van daarvan vindt.