Het lang verwachte eerste deel

De komst van een kind is het eerste deel van de 'Maj'-trilogie, die in Zweden in een mum van tijd razend populair werd. Merkwaardig genoeg werd in 2015 enkel het derde deel, Leven tot elke prijs, naar het Nederlands vertaald. Fans moesten vervolgens een jaar wachten op de vertaling van het tweede deel, Zorgen voor het gezin. Met De komst van een kind is de volledige trilogie vertaald en kunnen lezers ontdekken waar Majs onzekerheid vandaan komt.  

De roman start in 1938, wanneer Maj net 21 jaar wordt. Haar jeugdliefde Erik speelt een spel van aantrekken en afstoten met haar. Maj wordt heen en weer geslingerd tussen haar drang naar zelfstandigheid en haar verliefdheid. Een ongeplande zwangerschap stelt abrupt een einde aan de twijfels. De angst om haar familie ten schande te maken is te groot, een overhaast huwelijk met Tomas, de vader van haar kind, is de enige oplossing.

De gescheiden Tomas is niet alleen ouder dan Maj, hij komt ook uit de hoge middenklasse. Kristina Sandberg (1971) schetst op een treffende manier het verschil met het arbeidersgezin waarin Maj opgroeide. Hoewel Maj een sprong op de sociale lader maakt, weegt het – al dan niet ingebeelde – misprijzen van haar familie zwaar door. Wanneer haar ouders en zus niet aanwezig zijn op haar huwelijk, valt Maj aan twijfels ten prooi.

Door een grondige beschrijving van de tijdsgeest, kan de lezer zich goed inleven in de keuzes waar Maj voorstaat. Maj en Tomas zitten strak in een sociaal keurslijf en worden allebei geleefd door de gangbare regels, normen en waarden. Het innerlijke verzet van Maj tegen haar opgedrongen rol als huisvrouw vreet aan haar. Ze heeft niet de energie en het karakter om zich openlijk te verzetten en raakt steeds meer verbitterd. Ondanks de verwoede pogingen van haar schoonzussen om Maj bij hun leven te betrekken, blijft ze een buitenstaander.

Sandberg gebruikt het perspectief van Maj en illustreert haar onstabiele toestand met lange, complexe zinnen die best wat doorzettingsvermogen van de lezer vragen. Bovendien is het niet altijd duidelijk wat fantasie is en wat zich werkelijk afspeelt. Door het gebruikte perspectief leert de lezer enkel Maj door en door kennen. Het lukt haar niet om op een vanzelfsprekende manier door het leven te gaan en ze raakt steeds meer overtuigd van haar eigen tekortkomingen. De sfeer die gecreëerd wordt is duister en claustrofobisch. De lezer wordt hierin meegetrokken, wat een indringende – maar niet altijd even fijne – leeservaring oplevert.

Wie nog aan de trilogie moet beginnen, kan het best met het eerste deel beginnen. Hoewel dit geen lichte kost is, is het wel fijn om nog niet te weten waar het verhaal heen gaat. Voor wie de twee volgende delen al gelezen heeft, is dit het deel dat veel van de latere ontwikkelingen zal verklaren. Sowieso de moeite waard, dus.