Het venijn in de staart
De Zweedse auteur Alex Schulman haalde zich met zijn autobiografische boeken de woede van een aantal familieleden op de hals. Om deze keer niemand voor het hoofd te stoten benoemt hij De overlevenden als een roman. In Zweden, waar Schulman immens populair is, zullen lezers desondanks veel elementen uit het leven van de auteur herkennen. Dat je niet precies weet welke elementen echt of verzonnen zijn, zorgt voor extra kippenvel en vergroot de interesse in zijn eerder werken.
De openingsscène zorgt onmiddellijk voor een mysterie: drie volwassen broers staan met de urn van hun moeder aan hun oude vakantiehuisje terwijl de zwaailichten van een politiewagen de omgeving blauw kleuren. Het is de plek waar Benjamins leven als negenjarige tot stilstand kwam en die het slechtste in zijn broers lijkt op te roepen. Waarom dat zo is, is niet meteen duidelijk, maar de suggestie van agressie en machteloosheid is vanaf de eerste pagina tastbaar aanwezig en pulseert doorheen het volledige verhaal.
Benjamin, die net als de auteur de middelste van de broers is, neemt de lezer afwisselend mee naar het heden en verleden. Het verleden lijkt aanvankelijk idyllisch. De eerste herinnering die opgeroepen wordt is die van het clichébeeld van een Zweedse zomervakantie; een typisch roodgeschilderd houten huis omgeven door een bos, een meer, een hangmat ... Er is tijd om zonsondergangen te aanschouwen en avonturen te beleven:
'Verzamelen op het strand. Het was een gouden moment. Papa met die speciale blik in zijn ogen waar de broers zo van hielden, een fonkeling die dolle pret beloofde, en altijd dezelfde plechtigheid in zijn stem als hij een nieuwe wedstrijd ging voorstellen; doodserieus, met een glimlach die in zijn mondhoek verstopt zat.'
De goede herinneringen zetten Benjamin gevangen in een sterke loyaliteit ten opzichte van zijn ouders, terwijl de werkelijkheid een stuk minder rooskleurig was. Naarmate het verhaal vordert neigt de ruimte en tijd die de kinderen kregen meer naar verwaarlozing dan naar vrijheid. Verschillende aspecten – te dunne winterjasjes, gevaarlijke zwemwedstrijden, het eeuwige getik van ijsblokjes in vodkaglazen – schetsen het beeld van een toxische kindertijd. Voeg daar een totaal gebrek aan communicatie aan toe en het gevoel van beklemming is compleet.
Hoewel de destructieve opvoeding systematisch tot kleine en grote drama’s leidt, is de verteltoon eerder ingehouden dan sensationeel. Hierdoor komen de gebeurtenissen zeer waarachtig binnen, wat een grote indruk nalaat. De sfeer die opgeroepen wordt, doet soms denken aan Een klein leven van Hanya Yanagihara, al heeft Schulman een pak minder woorden nodig om een groeiend gevoel van onbehagen op te wekken.
Dat gevoel wordt verder in de hand gewerkt door de opbouw van het boek. De hoofdstukken die zich afspelen in het heden tellen af in de tijd, waardoor je als lezer meer inzicht krijgt in wat zich net voor de openingsscène heeft afgespeeld. Ondertussen komt het verleden steeds dichterbij, zodat valse en echte herinneringen onherroepelijk tot botsing komen. Het is een intense tocht die je aan een hoog tempo van verwondering over verbijstering naar afschuw slingert.
De ondertoon van dreiging doet al vermoeden dat er van een catharsis geen sprake kan zijn, maar de mokerslag die op het einde wordt uitgedeeld doet je alsnog naar adem happen en meteen terugbladeren naar alles wat je hebt gemist.
De overlevenden is een krachtig boek over trauma en vergeving, waarbij het venijn in de staart zit. Door de vlotte vertaling van Angélique de Kroon zullen Nederlandstalige lezers Alex Schulman niet snel vergeten.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sigried
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
