Je kunt de dood niet uitleggen
Er zijn auteurs die zonder de spotlights op te zoeken een kwalitatief hoogstaand oeuvre afleveren. Tot dat ene boek hen alsnog in het middelpunt van de belangstelling katapulteert. Het overkwam Sigrid Nunez (1951) toen haar zevende roman De vriend in 2018 de National Book Award won en ze plots een bestseller in handen had. Wie De vriend leest zal na de laatste pagina onmiddellijk naar de andere romans van Nunez op zoek gaan. Haar tijd in de marge van de literaire wereld lijkt dan ook voorgoed voorbij.
Het verhaal wordt verteld door een schrijfster die na de zelfmoord van een vriend met veel vragen achterblijft. Ondanks het besef dat de dood zich niet laat uitleggen, doet ze toch een poging. Ze spreekt haar overleden vriend rechtstreeks aan met ‘jij’ waardoor de roman de vorm van een brief of dagboek aanneemt. Tegelijk is deze typering te beperkend voor wat volgt; een rationeel, pretentieloos boek dat de strikte hokjes van bestaande genres ruim overstijgt.
Het cliché ‘over de doden niets dan goeds’ lapt ze vrolijk aan haar laars. Ongehinderd door een valse vorm van loyaliteit heeft ze het over zijn echtgenotes en vriendinnen, over zijn onhebbelijkheden en inconsequenties. En doorheen dit alles galmt haar vriendschap voor hem. De vele witregels tussen de anekdotes geven ruimte aan een groot verdriet dat niet in woorden te vatten valt.
In het eerste deel schrijft het hoofdpersonage vooral over hun gemeenschappelijke haat-liefde verhouding met de literaire wereld, dat 'mijnenveld van haat', het 'slagveld omringd door sluipschutters', 'het zinkend vlot', het 'ticket naar ellende'. Ondanks haar cynische houding, is ze vervlochten met alle auteurs die ze eerder heeft gelezen en die net als zij over het leven en de dood schreven.
Nunez legt met uiterste precisie de vinger op de wonde en is nietsontziend wanneer ze het rouwproces beschrijft. Dat doet ze in een filosofische, poëtische, feministische, maar vooral humoristische stijl die van meet af aan meeslepend is. Door de verwijzingen naar andere auteurs houdt de lezer bovendien een uitgebreide leeslijst aan deze roman over.
Het hoofdpersonage wordt uit haar lethargie gehaald wanneer Echtgenote Drie haar opzadelt met de Deense dog van de vriend. Apollo – die als enige in het boek een voornaam krijgt – is niet alleen héél véél hond, het is ook een oude, rouwende hond. Toch groeit ze naar hem toe, opnieuw bouwend op anekdotes en uitspraken van auteurs en filosofen. Hoe dubbel haar gevoelens over de relatie tussen mens en dier ook zijn, Apollo verovert haar helemaal: 'Je hele huis ruikt naar hond, zegt iemand die op bezoek komt. Ik zeg dat ik er iets aan zal doen. Wat ik doe door die persoon nooit meer bij mij thuis uit te nodigen.'
De wil om de dingen te begrijpen zet het hoofdpersonage aan om de meningen van anderen naast die van haar te plaatsen. Dit denkproces is fascinerend om te lezen. Dat ze daarbij nooit de illusie wekt dat ze de waarheid in pacht heeft, stimuleert de lezer om mee na te denken. Dit creëert een interactieve leeservaring zoals je ze maar zelden in romans aantreft. Het einde is de kers op de taart en laat de lezer met een verbaasde glimlach achter.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sigried
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
