Een ontroerend portret over ontheemding
De Britse auteur Jane Gardam (1928) bewijst dat kwaliteit uiteindelijk altijd bovendrijft. Ze debuteert op haar 43e met een kinderboek, waarna ze zich opwerkt tot een van de toonaangevende auteurs in Engeland. In het buitenland blijft ze echter vrij onbekend. Tot ze in 2004 Old Filth (Een onberispelijke man) schrijft, het eerste deel van een bejubelde trilogie, en ze als 80-jarige auteur geheel terecht internationaal doorbreekt.
De vertaling van de titel Old Filth naar Een onberispelijke man lijkt in eerste instantie een vreemde keuze van vertaler Joost Poort, maar dekt de lading helemaal. In de eerste plaats zou de betekenis die in het boek aan Filth gegeven wordt (Failed in London Try Hong Kong) in de vertaling niet overeind blijven. Het hoofdpersonage, Edward Feathers wordt zo genoemd omwille van zijn indrukwekkende carrière als advocaat en rechter in Hongkong. Daarnaast is Filth het prototype van de Britse gentleman; keurig, afstandelijk en charmant. Dat die karakteristieken beklemtoond worden in de titel doet terecht vermoeden dat er meer aan de hand is.
De gepensioneerde Filth is geen dirty old man – zoals de Engelstalige titel lijkt te suggereren – maar ook niet geheel onschuldig. Onder stevige lagen van succes, goede manieren en beminnelijkheid schuilt een getraumatiseerd stotterend jongetje dat nergens echt thuishoort. Hij is er zo goed in geslaagd om iedereen te overtuigen dat hij een gemakkelijk leven heeft gehad, zonder hindernissen en complexiteit, dat hij algemeen bekend staat als een ietwat saaie man waarop niets aan te merken valt. Ook zijn vrouw Betty wordt omschreven als een niet erg mooie, maar wel aardige vrouw “die nooit een gepassioneerde daad had begaan”. Samen doen ze “hun uiterste best om tevreden te zijn, veilig genesteld in hun succesvolle leven.” De lezer krijgt echter een passage vanuit Betty’s perspectief voorgeschoteld waarin een andere waarheid naar voren komt en die Filths beweringen in een nieuw daglicht plaatsen. Ze sterft voor haar versie kan worden toegelicht, maar de condoleancebrief van Filths nicht scheurt wel zijn beschermlagen ruw aan stukken. De herinneringen aan zijn prille kindertijd in Maleisië en de manier waarop hij ouderloos naar Engeland werd gestuurd om er school te lopen, maken een stroom emoties los die hem alsnog dwingen de maskers af te leggen.
Het verhaal maakt grote tijdsprongen – van de 80-jarige Filth naar de tijd voor zijn geboorte en alles daartussen. Gardam bouwt de spanning vakkundig op. De lezer moet geconcentreerd blijven, maar wordt daarbij geholpen door de klassieke schrijfstijl met gedetailleerde beschrijvingen. Bovendien geven de benamingen van het hoofdpersonage aanwijzingen over de fase waarin het leven van Filth zich op dat moment bevindt: Eddie, Feathers, Edward, Filth en – ten slotte - Old Filth. Filths hang naar controle en discipline staat in scherp contrast met de schare excentrieke personages (Sir, Les girls, zijn waanzinnige vader…) die doorheen het verhaal opgevoerd worden. Deze absurde personages verlenen een lichtheid aan het verhaal, waardoor het geheel erg prettig en ontspannend leest.
Old Filth is geen boek dat je vanaf de eerste pagina bij de lurven grijpt. Gardam verleidt de lezer langzaam maar zeker om volledig op te gaan in een verrassende, tragi-komische wereld waar je niet meer uit weg wilt. Het is reikhalzend uitkijken naar het tweede deel van de trilogie, Een trouwe vrouw, dat later dit jaar door Uitgeverij Cossee uitgebracht wordt, en waarin de mysterieuze Betty centraal staat. Ook het derde deel, Laatste vrienden, staat al op de planning en zal in 2018 verschijnen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sigried
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
