Een ontroerend portret over ontheemding
De Britse auteur Jane Gardam (1928) bewijst dat kwaliteit uiteindelijk altijd bovendrijft. Ze debuteert op haar 43e met een kinderboek, waarna ze zich opwerkt tot een van de toonaangevende auteurs in Engeland. In het buitenland blijft ze echter vrij onbekend. Tot ze in 2004 Old Filth (Een onberispelijke man) schrijft, het eerste deel van een bejubelde trilogie, en ze als 80-jarige auteur geheel terecht internationaal doorbreekt.
De vertaling van de titel Old Filth naar Een onberispelijke man lijkt in eerste instantie een vreemde keuze van vertaler Joost Poort, maar dekt de lading helemaal. In de eerste plaats zou de betekenis die in het boek aan Filth gegeven wordt (Failed in London Try Hong Kong) in de vertaling niet overeind blijven. Het hoofdpersonage, Edward Feathers wordt zo genoemd omwille van zijn indrukwekkende carrière als advocaat en rechter in Hongkong. Daarnaast is Filth het prototype van de Britse gentleman; keurig, afstandelijk en charmant. Dat die karakteristieken beklemtoond worden in de titel doet terecht vermoeden dat er meer aan de hand is.
De gepensioneerde Filth is geen dirty old man – zoals de Engelstalige titel lijkt te suggereren – maar ook niet geheel onschuldig. Onder stevige lagen van succes, goede manieren en beminnelijkheid schuilt een getraumatiseerd stotterend jongetje dat nergens echt thuishoort. Hij is er zo goed in geslaagd om iedereen te overtuigen dat hij een gemakkelijk leven heeft gehad, zonder hindernissen en complexiteit, dat hij algemeen bekend staat als een ietwat saaie man waarop niets aan te merken valt. Ook zijn vrouw Betty wordt omschreven als een niet erg mooie, maar wel aardige vrouw “die nooit een gepassioneerde daad had begaan”. Samen doen ze “hun uiterste best om tevreden te zijn, veilig genesteld in hun succesvolle leven.” De lezer krijgt echter een passage vanuit Betty’s perspectief voorgeschoteld waarin een andere waarheid naar voren komt en die Filths beweringen in een nieuw daglicht plaatsen. Ze sterft voor haar versie kan worden toegelicht, maar de condoleancebrief van Filths nicht scheurt wel zijn beschermlagen ruw aan stukken. De herinneringen aan zijn prille kindertijd in Maleisië en de manier waarop hij ouderloos naar Engeland werd gestuurd om er school te lopen, maken een stroom emoties los die hem alsnog dwingen de maskers af te leggen.
Het verhaal maakt grote tijdsprongen – van de 80-jarige Filth naar de tijd voor zijn geboorte en alles daartussen. Gardam bouwt de spanning vakkundig op. De lezer moet geconcentreerd blijven, maar wordt daarbij geholpen door de klassieke schrijfstijl met gedetailleerde beschrijvingen. Bovendien geven de benamingen van het hoofdpersonage aanwijzingen over de fase waarin het leven van Filth zich op dat moment bevindt: Eddie, Feathers, Edward, Filth en – ten slotte - Old Filth. Filths hang naar controle en discipline staat in scherp contrast met de schare excentrieke personages (Sir, Les girls, zijn waanzinnige vader…) die doorheen het verhaal opgevoerd worden. Deze absurde personages verlenen een lichtheid aan het verhaal, waardoor het geheel erg prettig en ontspannend leest.
Old Filth is geen boek dat je vanaf de eerste pagina bij de lurven grijpt. Gardam verleidt de lezer langzaam maar zeker om volledig op te gaan in een verrassende, tragi-komische wereld waar je niet meer uit weg wilt. Het is reikhalzend uitkijken naar het tweede deel van de trilogie, Een trouwe vrouw, dat later dit jaar door Uitgeverij Cossee uitgebracht wordt, en waarin de mysterieuze Betty centraal staat. Ook het derde deel, Laatste vrienden, staat al op de planning en zal in 2018 verschijnen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sigried
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
