Niemand is onzichtbaar

Er schuilt een vreemde in ons is het romandebuut van de Ierse auteur Sheila Armstrong. Eerder verscheen van haar een verhalenbundel How to gut a fish (nog niet vertaald naar het Nederlands). De kenmerken van kortverhalen zijn onmiskenbaar aanwezig in haar recente boek, en zorgen voor een interessante structuur en een tot in de puntjes afgewerkt verhaal.

Het eerste hoofdstuk ‘de ophaler’ schept meteen een aparte sfeer. Frank ruimt een dode zeehond van het strand en voert het dier af. Hoewel de beschrijving eerder contemplatief dan gruwelijk is, wordt het tafereel bijzonder realistisch geschetst. Frank is zo gefocust om zijn truck veilig door de duinen te sturen, dat hij de man niet opmerkt die tegen een duin leunt en naar de zee lijkt te turen.

‘De getuige’ die in het tweede hoofdstuk wordt opgevoerd merkt de man wel op. Oona is een van de oudste bewoners van het kustdorp en raakt nadien in de pub niet uitgepraat over de dode man die ze op het strand gevonden heeft. Niemand weet wie hij is, of waar hij vandaan komt. Er zijn geen sporen van geweld of verdrinking. Wanneer hij weken nadien nog steeds niet geïdentificeerd is, houdt het mysterie steeds meer dorpsbewoners bezig.

Elk volgend hoofdstuk geeft een beknopte inkijk in het leven van uiteenlopende personages, vaak excentrieke figuren, maar ook doordeweekse mensen met herkenbare zorgen en dromen. Niet alle verhalen zijn even interessant, maar elke lezer zal ongetwijfeld zijn gading vinden. Door de generieke titels – de arts, de chauffeur, de duiker… – lijkt het om algemene ervaringen te gaan. Allemaal zijn ze op de een of andere manier in contact gekomen met de overleden man, zonder hem echt gekend te hebben. Armstrong slaagt er echter in om binnen hoofdstukken van amper tien pagina’s unieke verhalen te creëren die van elk personage een echt individu maken.

Aanvankelijk volgen de personages elkaar op zonder daadwerkelijk contact te maken. Ze lijken enkel de locatie en de man gemeenschappelijk te hebben. Gaandeweg zie je verbanden tussen hen, tot ten slotte een hechte gemeenschap ontstaat. In het laatste deel wordt de magie van de opbouw helemaal duidelijk. Het vreemde dorp komt helemaal tot leven en de duistere sfeer laat meer lichtheid door.

De roman heeft een enorme poëtische kracht, waardoor je enkel bewondering kan hebben voor de vertaling van Connie van de Velde. Het boek hangt aaneen van mooi uitgewerkte metaforen, waarin oog voor detail knap wordt afgewisseld met het universele van het leven. De schrijfstijl noopt tot traag lezen, maar dat betekent allerminst dat het een saai verhaal is. Wel integendeel, door het steeds wisselende perspectief krijg de lezer veel indrukken te verwerken en wordt de nieuwsgierigheid naar de ontknoping steeds groter.

Er schuilt een vreemde in ons is een beschouwende roman waarvan het verhaal zich langzaam aan de lezer vastkleeft. Op het eerste zicht lijkt het eenvoudig, maar wie de tijd neemt om nauwgezet te lezen wordt continu verrast door een veelheid aan originele details. Na de laatste pagina is het overduidelijk hoe goed de opbouw en schrijfstijl is. Sheila Armstrong geeft ondanks de duistere sfeer een hoopvolle boodschap: onbewust zijn we met elkaar verbonden, niemand is volledig onzichtbaar.