Niet voor gevoelige lezers
De WOII blijft voor vele auteurs een bron van inspiratie. De Canadese Ellen Keith (1989) maakt gebruik van haar Nederlandse roots om haar hoofdpersonage Marijke De Graaff gestalte te geven. Na verzetsdaden worden de 23-jarige Amsterdamse en haar man gedeporteerd naar de kampen in Duitsland. Daar komt ze terecht in het bordeel voor de gevangenen. De thematiek van de kampbordelen werd nog niet vaak beschreven in romans. Het is echter maar de vraag of deze nieuwe invalshoek voldoende is om Keiths debuut boven het gros van de oorlogsromans uit te tillen.
De titel Gedwongen kampliefde zet de lezer alvast op het verkeerde been. Het klinkt niet alleen behoorlijk klef en sensationeel, maar dekt bovendien absoluut niet de lading van het boek. Wel integendeel, wie een romantisch of spannend verhaal verwacht wordt al snel met beide voeten op de grond gezet. Keith beschrijft het kampleven zonder franjes, waardoor de terreur van de nazi’s en de onmacht van de gevangen duidelijk naar voren komt. Nog gruwelijker zijn echter de verschillende martelscènes die gedetailleerd en levensecht beschreven worden. Enige vorm van waarschuwing zou voor meer gevoelige lezers best op zijn plaats zijn.
Het verhaal van Marijke wordt afgewisseld met dat van SS-officier Karl Müller. Zijn vader diende als kolonel in de WOI en hij komt als groentje aan in Buchenwald, waar hij zich moet aanpassen aan de eisen van zijn collega’s. Hij zoekt in eerste instantie verstrooiing bij Marijke, maar heeft haar steeds meer nodig als vlucht en troost. Deze verhaallijn wordt afgewisseld met een plotlijn die er volledig los van lijkt te bestaan. Luciano Wagner wordt – ook omwille van verzetsdaden – in 1977 opgepakt in Buenos Aires. Het duurt geruime tijd voor de parallel tussen beide verhaallijnen duidelijk wordt en tot die tijd werkt deze invalshoek vooral storend voor het ritme. Wil de auteur aantonen dat de geschiedenis zich herhaalt, of is dit een kans om de martelscènes nog verder uit te werken? Wat de reden ook is, het voegt weinig aan de hoofdplot toe, zelfs wanneer de link met Marijke en Karl uiteindelijk duidelijk wordt.
Keith heeft originele ideeën en de perspectiefwisselingen tussen Marijke en Karl geven meer inzicht in de situatie. Ze slaagt er echter niet in om haar personages voldoende psychologische diepgang te geven. Zo is de vraag of er sprake is van liefde – zoals de titel beweert – moeilijk te beantwoorden. Er is een zekere afhankelijkheid en zelfs genegenheid, maar de echte drijfveren van beide personages blijven onderbelicht. Keith bouwt het verhaal vooral op door de beschrijving van hun handelingen en door dialogen die (al dan niet door de vertaling) vaak te geforceerd klinken om geloofwaardig te zijn. Vooral in het geval van Marijke komt de lezer nooit echt te weten hoe ze de kampjaren daadwerkelijk aanvoelt, of wat haar gemotiveerd heeft om lid te worden van het verzet. Ook de relatie tot haar man en tot Karl wordt op een naïeve manier uitgewerkt. Omdat de verhaallijn op het beschrijvende niveau blijft steken komen de personages nooit helemaal tot leven en blijft het geheel – ondanks alle beschreven gruwel – te vlak om werkelijk te beklijven.
De directe schrijfstijl en opbouw van het verhaal tonen het talent van de auteur. Door genuanceerder in te gaan op de drijfveren en motivatie van de personages had het verhaal ook de nodige diepgang kunnen krijgen. Gedwongen kampliefde is een verdienstelijke poging om een nieuw licht te werpen op het leven in de Duitse concentratiekampen, maar schiet uiteindelijk te kort om in het genre een aanrader te zijn.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sigried
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
