Als je niet zonder iets kunt, hoe ver ga je dan om het te bereiken

‘En dat gevloek, Thomas, dat wil ik niet meer.’

Hij keek haar niet aan.

‘Kijk me aan.’

Hij draaide zijn hoofd nog verder van haar weg. Zijn hele houding drukte uit dat hij geen zin had in haar, dat ze zeurde, dat ze hem eindeloos verveelde, dat ze een ouwe trut was. Hij mompelde iets dat leek op ‘moet jij nodig zeggen’. Ze deed alsof ze het niet had gehoord.

‘Hoe laat kan ik je vandaag thuis verwachten?’

‘Gewoon.’

‘Wat is gewoon?’

‘Gewoon gewoon’

‘Kunnen wij alsjeblieft ook gewoon gewoon doen?’

‘Als jij normaal doet.’

Het behouden kind gaat van start met een banale ruzie tussen een puberende zoon en een moeder die niet los kan laten. De vijftienjarige Thomas stapt boos weg, zonder zijn moeder te groeten. Wat gebeurt er in de daaropvolgende vierentwintig uur met Lena? Wat overheerst; de verontwaardiging, het schuldgevoel, de drang om alle plooien glad te strijken? Het uitgangspunt van het boek zal voor veel lezers herkenbaar zijn. Wordt dit het zoveelste boek over een haperende moeder-zoonrelatie, over geven en nemen en toch naar elkaar toegroeien? Of wordt het een boek waarbij de ruzies escaleren en er geen weg terug is? Het behouden kind is niets van dat alles. Het vaart een eigen, uiterst originele koers die je uit balans brengt en je met een hoofd vol vragen achterlaat.

De lezer volgt enkel Lena’s gedachten en moet voor alle informatie op haar vertrouwen. Het wordt echter al snel duidelijk dat het niet om een doorsnee ruzie gaat. Thomas vermoedt dat Lena liegt over de identiteit van zijn vader. Zij maakt zich op om de waarheid te vertellen, maar het wachten op Thomas duurt lang en het is een hard gevecht om de leugens van zich af te werpen. Hoewel ze liever niet nadenkt over het verleden, associeert ze alles rondom zich met herinneringen die zich niet meer laten tegenhouden. Haar hulpeloosheid en toenemende zenuwachtigheid wekt afwisselend sympathie en irritatie op, tot ze uiteindelijk niets meer is dan een onbetrouwbare verteller: “Niet dat er iets was, er was niets, zij had niets verborgen en niets te verbergen. Ze had alleen een nieuw verhaal gemaakt, ze had het over het oude heen geschreven.”

De chaos van Lena’s gedachten komt op een schitterende manier tot uiting in de structuur van de roman. Het verhaal springt zonder duidelijke overgangen heen en weer in tijd en ruimte. Janneke Holwarda schrijft trefzeker en heeft weinig woorden nodig om veel te zeggen. De heldere, krachtige taal geeft houvast, zodat je steeds weet waar Lena zich bevindt. Holwarda laat niet toe dat je samen met Lena afglijdt en houdt het verhaal perfect in balans. Zo voegen de lessen mindfulness, die Lena in het hier en nu moeten houden, een tragi-komische toets toe waardoor het verhaal op geen enkel moment te zwaar of chaotisch wordt.

Hoewel de auteur van meet af aan duidelijk maakt dat er heel wat geheimen in het spel zijn, geeft  het banale toch een vals gevoel van zekerheid. Na de eerste hoofdstukken denk je te weten waar het verhaal heen gaat. De gespannen relatie tussen zoon en moeder en de schuldgevoelens van Lena zijn echter boeiend genoeg om het verhaal te blijven dragen. Die grote herkenbaarheid en het zelfvertrouwen dat je als lezer krijgt zorgen voor een heftig verrassingseffect wanneer de plotlijn een onvoorziene wending maakt.

Het behouden kind is een gedurfde, intelligente roman die je in één ruk uitleest en meteen opnieuw doorbladert op zoek naar hints. Speel je als lezer graag een actieve rol en vind je het niet erg om met meer vragen dan antwoorden achter te blijven, dan is dit een boek dat je absoluut gelezen moet hebben.