Verraad, intriges en moord
Dat de Griekse mythologie niet enkel voer is voor scholieren en studenten, bewijzen de vele bewerkingen die nog steeds gemaakt worden voor theater, film en literatuur. De gevierde Ierse auteur Colm Tóibín (1955) voegt daar met House of Names zijn eigen versie van het drama rond Klytaimnestra en Agamemnon aan toe. Het resultaat is een aangrijpende, tijdloze vertelling over het verlies van onschuld, over de gevolgen van wantrouwen en over machtswellust. Door de ingenieus uitgewerkte intriges lijkt het geheel de literaire neerslag te zijn van de televisieserie House of Cards. De verwijzing naar dit politieke drama gaat in de Nederlandse vertaling van de titel verloren, maar voor het overige levert Anneke Bok een hoogstaande vertaling af die zowel de kracht van de Griekse mythes als de heldere stijl van Tóibín accentueert.
Het verhaal begint wanneer koning Agamemnon zijn dochter Iphigenia offert om de goden gunstig te stemmen voor zijn strijd. Door Tóibíns toegankelijke schrijfstijl en creatieve invulling van de mythes is er geen achtergrondkennis vereist. Alles wat je moet weten wordt in het eerste hoofdstuk door Klytaimnestra vertelt:
“Haar stervenskreten maakten plaats voor stilte en intriges toen Agamemnon, haar vader, terugkeerde en ik hem in de waan bracht dat ik zou afzien van wraak.”
Het verloop van het verhaal spreekt voor zich, de spanningsboog moet bijgevolg op een andere manier dan door pure plotontwikkeling gecreëerd worden. Tóibín houdt de aandacht van de lezer vast door sublieme karaktertekeningen. De diverse personages ontgroeien hun mythische vormen en worden hedendaagse mensen van vlees en bloed.
Klytaimnestra’s verdriet over het verlies van haar dochter is allesoverheersend en vernietigt haar geloof in de goden. Het gebruik van de ik-vorm zorgt ervoor dat je meevoelt met haar pijn, ook wanneer ze moorden beraamt of geliefden misleidt. In een volgend hoofdstuk krijg je echter het perspectief van haar andere dochter, Elektra, ook in de eerste persoon voorgeschoteld. Ze is nog maar een tiener wanneer haar zus geofferd en haar broer, Orestes, ontvoerd wordt. Bovendien ziet ze haar moeder veranderen in een bittere vrouw die haar dochter maar één raad weet mee te geven:
“En wat ik van je vader heb geleerd en wat ook jij moet leren is dat een vertrouwde vriend degene is die je het minst kunt vertrouwen. Voor elke bondgenoot heb ik een schaduwbondgenoot, en zelfs dan heb ik nog andere spionnen, die alles in de gaten houden en allemaal verslag uitbrengen. Zo behouden we de macht, door nooit iemand te vertrouwen.”
Waar je als lezer een ogenblik voordien nog begrip kon opbrengen voor het rouwproces van Klytaimnestra, zie je haar nu door de ogen van Elektra als een vrouw “vervuld van een duivels verlangen naar moord”, een vrouw die niet in staat is haar dochter de steun te geven die ze zo hard nodig heeft.
Als twee tegengestelden bepleiten Klytaimnestra en Elektra hun recht op verdriet en wraak, elk met hun eigen waarheden. De woede van beide vrouwen is bijna tastbaar beschreven en houdt je in hun greep. Tussen hen in staat Orestes, die eveneens getekend is door de moorden op zijn zus en vader, maar daadkracht mist. De hoofdstukken over Orestes leveren een bijna sprookjesachtige novelle op over de ontwikkeling van een jongen die een speelbal van zijn omgeving wordt. Dat zijn verhaal als enige in derde persoon verteld wordt benadrukt die positie en vormt een welkom tegenwicht tegen de kracht van de vrouwen.
Ondanks de hardheid van het verhaal, creëert Tóibín personages die allesbehalve harteloos zijn. Net omdat geen menselijke gevoelens hun vreemd zijn, komt het verhaal dicht bij de lezer. Als climax houdt de auteur ten slotte een spiegel voor:
“Aan de goden hebben we niets meer. Hun tijd is voorbij.”
Het is aan de mens om een leefbare wereld op te bouwen, of om die te laten domineren door verraad en machtswellust.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sigried
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
