Ode aan de traagheid
Literaire prijzen zijn vaak een bron van ergernis voor diegenen die exact menen te weten waar de grenzen van ‘echte’ literatuur getrokken kunnen worden. Toen Anita Brookner (1928-2016) in 1984 met Hotel du Lac de prestigieuze Man Brooker Prize won was de verbazing én verontwaardiging groot. Dat het boek later verplichte kost werd bij academische literatuurstudies en nog steeds wereldwijd gelezen en vertaald wordt, bewijst zonder meer de kwaliteit van wat geringschattend een ‘vrouwenromannetje’ genoemd werd.
Met de pastelkleurige, melancholische cover doet het boek op het eerste zicht inderdaad erg damesachtig aan. Dat het hoofdpersonage, Edith Hope, een schrijfster van romantische literatuur is lijkt dat beeld verder te bevestigen. Na een affaire met een getrouwde man wordt Edith door haar vrienden verbannen naar een chique Zwitsers hotel om terug zichzelf – lees: respectabel – te kunnen worden. Daar is Edith aangewezen op de enkele vrouwelijke gasten die aanwezig zijn en leert ze een man kennen die wel eens bepalend zou kunnen zijn voor haar toekomst. Deze beknopte plotlijn lijkt te voldoen aan de wetten en regels van vrouwenromans, maar de schrijfstijl en plotontwikkeling doen dat allerminst.
Edith is een intelligente vrouw die worstelt met de normen en waarden van haar tijd en omgeving. Hoewel ze van plan is om de verplichte maand ballingschap te gebruiken om haar boek af te werken, wordt ze gegrepen door een allesomvattende lusteloosheid, die perfect weerspiegeld wordt in het grijze, verlaten hotel dat elke vorm van vreugde of passie ontmoedigt. Ze doet halfslachtige pogingen om de saaiheid te bestrijden met koffie drinken, wandelen en het voeren van gesprekken die nergens heen gaan. Hierin doet Hotel du Lac denken aan de grote Russische romans waarin personages uit verveling zichzelf en het leven eindeloos in vraag stellen en daarbij geen stap vooruit komen. Ook in deze roman lopen de dialogen steevast uit op een gevoel van onbehagen en teleurstelling. Het kabbelende ritme draagt bij aan de overheersende melancholische sfeer, die Brookner de titel ‘mistress of gloom’ opleverde.
Brookner heeft een elegante, afstandelijke schrijfstijl, waarvan de ironische ondertoon ook in de Nederlandse vertaling door Eva Wolff overeind blijft. Geen enkel detail ontsnapt aan de aandacht van de auteur. Zo getuigt de manier waarop ze haar hoofdpersonage de overige hotelgasten laat observeren van een bijzondere scherpzinnigheid. Omwille van de aanklacht tegen de rol van de vrouw, die als een rode draad doorheen het verhaal loopt, wordt Hotel du Lac vaak bij feministische literatuur ondergebracht. Daar staat echter tegenover dat Brookner de zogenaamde loyaliteit tussen vrouwen helemaal onderuit haalt en dat Ediths vrijgevochtenheid eerder van twijfelachtige aard is. Deze complexiteit geeft diepgang aan het verhaal, waardoor het totale gebrek aan actie voor veel lezers geen obstakel zal zijn.
De zorgvuldig opgebouwde kalmte van het verhaal blijkt uit het contrast met het energieke nawoord van Julian Barnes, die overigens in 1984 ook op de shortlist voor de Man Booker Prize stond. Het nawoord geeft inzicht in het leven en schrijverschap van Brookner en vormt een ideale brug voor de lezer om terug te keren uit de verstilde wereld van Hotel du Lac.
Lezers die graag mooie passages in een boek aanduiden, kunnen hun potlood maar beter in aanslag houden. Dit boek staat er bol van, al moet de lezer over voldoende geduld beschikken om de zinnen zorgvuldig te lezen. De setting, de schrijfstijl, de opbouw van de personages; elk element maakt van deze roman een ode aan de traagheid. Hotel du Lac is te introspectief om het grote publiek aan te spreken, maar zal ongetwijfeld in de smaak vallen bij lezers die zich eerder laat meeslepen door een atmosfeer dan een verhaallijn.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sigried
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
