Geen plot, geen personages, geen setting, enkel taal
Met Kudos schrijft Rachel Cusk (1967) het slotstuk van haar eigenzinnige trilogie. Dit boek kan apart gelezen worden van de vorige romans Contouren en Transit, maar om de volle impact van het boek te begrijpen en te waarderen kan het helpen om de volledige trilogie door te nemen. Cusk tast namelijk steeds verregaander de grenzen van het romangenre af. Waar ze eerst de rol van een afgelijnde protagonist en plotlijn in vraag stelt, en nadien een grotendeels afwezige en passieve verteller opvoert, eindigt ze ten slotte met een roman waar uitgewerkte personages en setting totaal naar de achtergrond verdwenen zijn. Wat overblijft is pure taal.
De grote lijnen stemmen overeen met de vorige delen. De lezer volgt een schrijfster, die luistert naar de verhalen van de mensen die ze tijdens haar literaire tour in Europa ontmoet. Opnieuw krijgt ze eerder gestalte als luisteraar dan als verteller, een originele insteek die wonderwel standhoudt, zelfs na drie romans. Ze overdenkt wat ze hoort en neemt al dan niet standpunt in ten opzichte van grote maatschappelijke vragen. Wie de vorige romans gelezen heeft, weet dat het om Faye gaat, en zal niet verbaasd zijn over haar minimale inbreng in de gesprekken die ze voert. Wie Kudos apart leest komt gaandeweg meer over de ik-verteller te weten door puzzelstukjes samen te leggen. Haar naam komt trouwens opnieuw zo terloops voor dat je die amper opmerkt, een aanwijzing dat het hoofdpersonage er op zich eigenlijk helemaal niet toe doet.
In het begin worden de personages die de ik-verteller ontmoet nauwgezet beschreven. De geloofwaardigheid daarvan wordt meteen teniet gedaan door de conversaties, die eerder als intellectuele gedachtespelletjes dan als dagdagelijkse gesprekken omschreven kunnen worden. Faye is zich pijnlijk bewust van de afstand tussen de ‘waarheid’ en de perceptie van de verteller, die o.m. geïdentificeerd wordt door de manier waarop hij of zij een anekdote construeert. Wat iemand niet vertelt zegt in haar ogen ook erg veel over de persoon die aan het woord is:
‘Ik kreeg de indruk dat het om verhalen ging die hij eerder en graag had verteld, alsof hij had ontdekt hoeveel energie en genoegen het schonk om gebeurtenissen te herleven waar geen angel meer onder school. Het was de kunst, begreep ik, om dicht langs de schijnbare waarheid te scheren zonder weer in de greep te raken van je echte mening.’
Naarmate Faye meer en meer mensen ontmoet, verdwijnen de afzonderlijke anekdotes en komt de veelheid van verhalen samen tot een algemene visie op de westerse wereld, en op de rol die mannen en vrouwen daarin spelen. Omdat een groot deel van de gesprekken tussen auteurs – of andere actoren binnen de literaire wereld – plaatsvindt, worden literatuur zelf en de positie van de lezer toonaangevende thema’s. De passage waarin een uitgever de draak steekt met lezersrecensies levert niet enkel in de roman, maar ook zeker daarbuiten voer voor discussie op.
Een plotlijn is er niet, maar dat betekent niet dat de lezer niet geëntertaind wordt. Hoewel er geen plaatsaanduidingen zijn en de opgevoerde auteurs fictieve namen krijgen, is het een plezier om te achterhalen waar Faye zich bevindt en met wie ze gesprekken voert. Zo is een vrij duidelijke verwijzing naar Karl Ove Knausgård maar één van de vele hints die in het boek verwerkt wordt.
Er zijn veel parallellen tussen de drie romans, zowel qua schrijfstijl en structuur als qua thematiek. Cusk gaat echter telkens een stapje verder in de onthechting van de traditionele roman. Wat overblijft is een interessant werk, dat vragen opwerpt over de volgende stappen die de auteur nog kan zetten. Hoe ver kan je een boek ontdoen van de basiselementen zonder dat het verhaal in elkaar stort? Voor sommige lezers zal ze met Kudos deze grens al overschreden hebben, maar de fans van Contouren en Transit zullen opnieuw in de wolken zijn.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sigried
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
