Een ongewone, maar overtuigende feelgood-roman

Gayle Forman (1970) is internationaal bekend als succesvolle Young Adult-schrijfster. Dat ze behalve talent ook lef heeft bewijst ze niet alleen door zich tot een nieuw lezerspubliek te richten, maar nog meer door dit te doen met een thematiek die misschien door een deel van dat lezerspubliek als moreel verwerpelijk wordt beschouwd, namelijk een vrouw die haar gezin in de steek laat om haar eigen weg te zoeken.

Waar de meeste romans met deze thematiek beginnen met de suggestie van een perfect leven dat langzaam maar zeker barstjes vertoont, valt Forman meteen met de deur in huis. Vanaf de eerste pagina is de lezer getuige van het hectische leven van Maribeth. Ze heeft het zo druk met haar vierjarige tweeling, haar werk en het huishouden, dat ze een hartaanval minimaliseert tot maagpijn zodat ze vastberaden haar to-do-list kan afwerken. Het razende tempo sluit perfect aan bij Maribeths wedloop tegen de tijd. Deze schrijfstijl typeert het boek. Forman gaat recht naar de kern van de zaak en laat overbodige informatie achterwege.

Maribeth herstelt maar moeizaam van de dubbele bypass-hartoperatie die met spoed werd uitgevoerd. Ze is geen heldin die er in een mum van tijd weer staat en heeft evenmin waardevolle inzichten gekregen die haar leven mooier maken. Haar herstelperiode blijkt voor iedereen een streep door de rekening te zijn: haar man wil weer aan het werk, de kinderen willen hun moeder terug en haar eigen moeder levert vooral commentaar op Maribeths levensstijl. Een gevoel van machteloosheid maakt zich van haar meester: “De logistiek van hun weekends bezorgde haar normaliter al het gevoel verkeersleider op een vliegveld te zijn, maar op dit moment kon ze de vliegtuigen gewoon niet in de lucht houden”.

Flashbacks geven een beeld van de jonge Maribeth en tonen hoe ze haar man leerde kennen en waar ze als twintiger van droomde. Het contrast met haar huidige leven beklemtoont de niet vervulde verwachtingen. De opeenstapeling van stress, teleurstellingen en het moeizame genezingsproces duwen haar over de rand.  In een moment van wanhoop gooit ze wat kleren in een koffer en trekt ze de deur achter zich dicht. Hoewel haar vertrek erg plots lijkt, is het door de flashbacks wel geloofwaardig. Ze kiest resoluut voor zichzelf, huurt een appartement in een andere stad en bouwt volgens haar eigen noden en wetten een nieuw leven op.

Hoewel ze snakt naar een adempauze en met rust gelaten wil worden, voelt Maribeth zich ook buitengesloten, verwaarloosd en overbodig wanneer iedereen zonder meer haar wens respecteert. Forman speelt op een voortreffelijke manier met dat dubbele gevoel. Het is niet gemakkelijk om een vrouw die zwelgt in zelfmedelijden en die resoluut voor zichzelf kiest sympathiek af te beelden, maar Forman slaagt erin om Maribeth levensecht neer te zetten. Ze is een complex personage met positieve en negatieve kanten, met evenveel zwaktes als sterktes. Forman confronteert de lezer, maar is niet uit op choqueren of beledigen. “Laat me gaan” klinkt even luid als “zorg voor me”. Door dagelijkse, herkenbare taferelen wordt empathie opgebouwd zodat de lezer ook begrip voor haar kan opbrengen.

Ondanks de thematiek is dit een allesbehalve deprimerend verhaal. Maribeths hervonden vrijheid brengt namelijk niet enkel een schuldgevoel met zich mee, maar ook een zeker geluksgevoel wanneer ze nieuwe vrienden maakt en haar balans hervindt. Bovendien maakt Forman handig gebruik van humor en bouwt ze voldoende lichtpuntjes in om het verhaal vlot leesbaar en licht verteerbaar te maken. Laat me gaan is een ongewone, maar geslaagde feelgood-roman die de lezer een spiegel durft voor te houden en die doet nadenken over de rol die vrouwen binnen een gezin opnemen. De schrijfstijl en structuur nodigen uit om steeds door te lezen. Voor je het weet lees je de nacht weg en heb je Maribeth in gedachten als de volgende ochtendspits je dreigt te overweldigen.