Hartaderbreuk van de tijd
Peter Verhelst (1962) is dichter, romancier en regisseur. Die diverse stijlen worden op meesterlijke wijze gecombineerd in zijn meest recente roman Voor het vergeten. De achterflap vermeldt dat dit boek geschreven werd naar aanleiding van het plotse overlijden van de moeder van de auteur, maar dat het geen moederboek is. Het boek wordt daarentegen bestempeld als een ode aan de kunst en liefde. Kan een boek waarin rouw centraal staat, de overledene overstijgen? Gaat Verhelst voldoende aan zijn eigen situatie voorbij om universele waarden bloot te leggen?
De roman gaat alvast erg persoonlijk van start. Na een telefoontje van zijn vader – ‘Ik denk dat ma aan het doodgaan is’ – haast de auteur zich naar zijn ouderlijk huis. De tocht naar de slaapkamer is een hindernissenparcours, de trap een uitdaging die hij slechts struikelend en kruipend de baas kan. De angst, wanhoop en liefde in deze passage gaan door merg en been, en zetten de toon voor het boek. Zijn leven knalt tegen een muur aan. De hartaderbreuk houdt niet enkel het overlijden van zijn moeder in, maar is groter dan dat ene moment. Het is een hartaderbreuk “van de tijd die niet langer een geruststellende rechte lijn vormt, maar die, onderhevig aan woede, rauw verdriet, verbijstering, herinneringen en gemis, aan het wervelen gaat.”
Verstrikt in zijn eigen gedachten doet hij een poging om de rouwverwerking op papier te zetten. Het is een proces dat stap voor stap gebeurt, met vallen en opstaan, met stilstaan, terugkeren en plotse momenten van energie en inzicht. Het beeldende, ritmische taalgebruik waarvoor Verhelst bekend staat geeft op een stemmige manier die gemoedstoestand weer. Maar ook de stijl en opbouw sluiten er naadloos bij aan. Een vlot doorlopende tekst zou immers niet passen bij de haperende fase waarin de auteur zich bevindt. Veel toepasselijker zijn de korte stukjes tekst waaruit het boek is samengesteld; brokstukken van bedenkingen, herinneringen en observaties die worden afgewisseld met gedichten.
Het klopt dat dit geen klassiek moederboek is. Hoewel zijn moeder het centrum is, speelt ze als personage amper een rol. Het is dan ook niet zozeer haar lichaam dat de auteur zich later wil herinneren, maar eerder de blik van zijn vader:
“Hoe hij naar zijn vrouw kijkt, met ogen die strelen, omhelzen, omklemmen, kussen, schreeuwen, sprakeloos van onthutsing. En opnieuw. Kijken naar elke millimeter van dat gezicht, van die hals, die haren, die armen, die handen. En opnieuw. Zoals hij nooit eerder heeft gekeken, voor die ene, nee, voor de laatste, nee, nee, nee, voor de allerlaatste keer.”
De leefwereld van de auteur bevindt zich vanaf dat moment in het niemandsland tussen dromen en waken, waarin andere regels gelden die op hun beurt tot nieuwe inzichten leiden. Het boek start als persoonlijk verslag, maar door de referenties aan klassieke mythologie, kunst en natuur wordt het een universeel verhaal en stijgt de auteur wel degelijk boven zijn eigen situatie uit.
De rijke inhoud is ideaal voor lezers die graag een boek diepgaand analyseren. Zij zullen uren plezier beleven aan het ontrafelen van metaforen en symbolen, aan het verbinden van werkelijkheid en mythe. Tegelijk is dit boek voldoende toegankelijk voor lezers die liever dicht bij de tekst blijven. Verhelst neemt regelmatig de tijd om stil te staan en ideeën uit te leggen, zelfs om verschillende interpretaties op te lijsten. 'Gesprekken tussen kunstwerk en toeschouwer zijn per definitie uitwisselingen van misverstanden,' stelt Verhelst. De poëtische, symbolische kracht van Verhelsts schrijfstijl laat inderdaad toe dat elke lezer eigen interpretaties maakt en daar een persoonlijke zoektocht aan kan koppelen. Die vrijheid biedt een even troostrijke als inspirerende leeservaring.
Voor het vergeten is geen klassieke roman met een duidelijke verhaallijn, het is een verzameling van emoties die op een versplinterde manier tot uitdrukking komen in een enorme beeldenkracht – verpletterend en prachtig tegelijk.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Sigried
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
