Seksuele onschuld, op een alledaagse dag

Dat Emily Reekers werkt als regisseur en scenarioschrijver merk je aan de schrijfstijl en de opbouw van haar debuutroman Wij zijn vrij. Het verhaal gaat over vier hoofdpersonages die binnen een nieuw samengesteld gezin om elkaar heen draaien in de hoop verbinding en liefde te vinden. Aanvankelijk lijken ze een duidelijk afgelijnde rol te hebben, maar Reekers krabt al snel het laagje schone schijn weg. Daaronder zitten complexe personages die zich afwisselend afstotelijk, liefdevol, onbegrijpelijk en menselijk gedragen. Bereid je als lezer voor op een rollercoaster waar je behoorlijk misselijk uitkomt.

Willem woont bij Marion en haar twaalfjarige dochter Claire. Zijn eigen dochter, Alexa, komt na twee jaar afwezigheid opnieuw bij hen wonen. Hoewel Claire en Alexa even oud zijn, slaat bij Claire de puberteit heviger toe. Haar vrouwelijke vormen trekken de aandacht van Willem en wekken onzekerheid op bij Alexa. Marion kijkt toe en kiest haar eigen waarheid, wat aardig wat voer voor discussie kan opleveren bij lezers.

Alexa is aanvankelijk de kameleon die zich aan iedereen aanpast: 'Er is niets op Alexa aan te merken en juist daarom twijfelt Marion aan haar oprechtheid. Alsof ze geen eigen identiteit heeft, en aanhoudend op zoek is naar de betere manier om haar rol te spelen.' Dat kan niet gezegd worden over Claire, die haar seksualiteit ontdekt met een uitbundigheid waar haar vriendinnen van schrikken. Maar ook deze rollen liggen niet vast. Zo duikt Claire weg in de schaduw wanneer ze te hard tegen haar eigen grenzen is aangebotst, terwijl Alexa tot het uiterste gaat in de strijd om de aandacht voor haar vader. Gaandeweg gaan beide personages in elkaar op, waardoor een bizar spiegelbeeld ontstaat.

Wat het boek zo sterk maakt is dat Reekers zich niet verstopt achter de fantasie van bloemrijk taalgebruik. Met eenvoudige woorden en korte zinnen ontleedt ze messcherp de toxische sfeer. Ze focust daarbij eerder op het zichtbare, zoals de lichaamstaal van de personages, dan op hun gevoelens. Dat valt vooral op in de vele seksscènes, die door de aandacht voor bewegingen en blikken een rauwe kant hebben.

Het wisselende vertelperspectief toont dat iedereen tegelijk prooi en roofdier is. Grenzen worden hertekend en opnieuw verkend. Als lezer is het slikken bij de stijgende spanning. Wanneer alles op scherp komt te staan, kan de boel enkel ontploffen. Interessant genoeg is dit niet waar het verhaal eindigt; wat erna komt geeft pas echt de genadeslag. De weg daarnaartoe wordt feilloos georkestreerd door een auteur die weet hoe ze met taal en verhaalopbouw het effect kan maximaliseren. De lezer laveert tussen weerstand en nieuwsgierigheid, maar kan niet anders dan zich laten meesleuren in de neerwaartse spiraal.

Emily Reekers’ duidelijke beelden brengen taboes en machtsrelaties genadeloos snel naar de oppervlakte. Als lezer kan je je niet verstoppen, de ogen sluiten is een luxe die enkel voor de personages is weggelegd. Dit maakt Wij zijn vrij een bijzonder beklemmende leeservaring, prachtig maar tegelijk erg ongemakkelijk.