‘Zolang ik maar kan lezen, denken, schrijven’

Journalist en schrijver Henk Blanken komt in oktober 2015 met het boek Pistoolvinger. Daarin vertelt hij hoe het is om te leven met Parkinson, aan de hand van verhalen die gezamenlijk zijn eigen verhaal vertellen. Je gaat er niet dood aan zegt hij over deze hersenaandoening. En dat is meteen de titel van de herziene en uitgebreide versie van dit boek, waarmee Blanken in 2018 komt als blijkt dat hij tevens een vorm van dementie aan het ontwikkelen is. Een pakkend, verhelderend verhaal van een man die gediagnosticeerd wordt met Parkinson en dementie, en met deze redelijk zwartgallige toekomst moet leren leven, maar die ook de discussie opent over euthanasie bij dementerenden.

Blanken had altijd haast, zoals vrijwel iedereen in het huidige, dagelijkse leven. De schrijver was altijd bezig met schrijven. Als journalist zag en ziet hij overal een verhaal in. Zelfs bij het horen van de diagnose Parkinson was dit zijn eerste gedachte. Hij bekeek de situatie van een afstandje, nam details als geuren, kleuren en geluiden in zich op, met als doel dit later op papier te zetten. Daaraan veranderde de diagnose niets. Wel aan de tijdsdruk. “Ik had geen haast meer.” Hij werd rustiger, minder streberig.

Iedereen kent wel iemand met Parkinson. Blanken is zelf een van die personen, maar hij ontmoet ook vele anderen die dezelfde diagnose gekregen hebben en die hem confronteren met zijn toekomst, met wat hem te wachten staat. Het begint met vergeetachtigheid, een houterig loopje, trillen, een verminderd reukvermogen, een stijve arm, moeilijk spreken door een teveel aan speeksel, obstipatie…  En het eindigt met een leven met tremors, medicatie, dwangmatig gedrag en in vele gevallen dementie.

Waar de een bij 50 jaar aan een midlifecrisis begint, met een nieuwe minnares, begint Blanken eveneens aan een nieuwe relatie: die met zijn neuroloog. Omdat zijn geheugen begint te haperen, steeds wateriger wordt, gaat Blanken herinneringen ophalen. Aan zijn jeugd, vakanties, gesprekken met oude vrienden, aan zijn opa en oma, zijn moeder en zijn vader, die vlak na zijn pensioneren ook ‘vergeetachtig’ was geworden. Af en toe springt Blanken daarbij van de hak op de tak. Het zijn losse verhalen die zijn verhaal moeten vertellen. Maar soms voelt het als een eerste teken van dementie.

Dat Blanken schrijver van beroep is, is duidelijk te zien aan passages als: ‘Mijn wandelen wordt wankelen, mijn vergeten verdwijnen’. Door te lezen, denken en schrijven zoekt hij naar de schoonheid in het verval dat ontstaat door de ziekte van Parkinson en dementie. Maar is die schoonheid er wel? Is het onvermijdelijke lot niet enkel lelijk? En hoe kun je dit onvermijdelijke lot voor zijn? Blanken verdiept zich in de mogelijkheden om de laatste, meest schrikbarende fase van dementie te slim af te zijn, de fase waarin hij zelf niet meer weet dat hij dement is, en opent daarmee de discussie over euthanasie bij dementerenden. Een ingewikkelde en moeilijke kwestie, voor artsen, verpleegkundigen, politici, wetenschappers, juristen en ethici, maar in de eerste plaats vooral voor zowel de dementerenden zelf als de achterblijvers.