Verplichte literatuur over identiteitsfraude

Naar schatting zijn er 600.000 slachtoffers van identiteitsfraude per jaar in Nederland. Kevin Goes is één van hen. De journalist greep zijn ervaringen aan om een boek te schrijven over wat hem overkomen is en over identiteitsfraude in het algemeen. Hierbij is het goed merkbaar dat Goes een journalistieke achtergrond heeft. Hij neemt complete passages uit onderzoeksrapporten, ambtelijke stukken, beleidsnota’s en andersoortige informatiebronnen over, inclusief bronvermelding, wat de leesbaarheid van de tekst niet ten goede komt. Af en toe doet al deze ambtelijke taal meer denken aan verplichte literatuur dan aan een leuk leesboek. Maar wellicht zou dit boek dan ook verplichte literatuur voor iedereen moeten zijn, want identiteitsfraude komt vaak voor en de impact op de slachtoffers is enorm.

Goes spreekt met diverse instanties over het onderwerp identiteitsfraude. Zo benadert hij onder meer de Nationale ombudsman, de coördinator van het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude en –fouten, Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen en emeritus-hoogleraar strafrecht Theo de Roos. In de wijze waarop hij deze gesprekken formuleert in het boek, komt zijn journalistieke achtergrond zeer sterk naar voren. Dat hij de feiten niet aandikt of romantiseert, ze niet mooier of aantrekkelijker probeert op te schrijven dan dat ze daadwerkelijk plaatsgevonden hebben, komt de leesbaarheid van het boek echter niet ten goede. De toon is op sommige momenten wel erg zakelijk en objectief.

Toch doet het boek wel wat het beoogt: het zet je aan het denken. Goes geeft enkele voorbeelden van personen van wie de gegevens misbruikt werden door anderen die zich voordeden als hun slachtoffers. Meestal met enorme nadelige financiële gevolgen doordat er mobiele telefoonabonnementen afgesloten werden, online bestellingen werden geplaatst, bankgegevens werden misbruikt, enzovoorts. Bovendien blijkt dat er nauwelijks sprake is van slachtofferhulp bij identiteitsfraude. Aangiftes worden niet goed verwerkt, de politie biedt amper ondersteuning en het slachtoffer moet vaak enkele honderden tot (tien)duizenden euro’s ophoesten omdat ook de rechter zijn verhaal niet gelooft. Onschuldig gevangen zitten is zelfs geen uitzondering! De impact op het persoonlijke leven is dan ook onvoorstelbaar. Slachtoffers verliezen naast bergen geld hun geliefden, het vertrouwen van familie en vrienden, soms zelfs hun baan en huis. Gelukkig geeft Goes tevens enkele eenvoudig toe te passen tips en trucs die al een groot verschil kunnen maken doordat ze allemaal een beetje helpen bij het voorkomen van identiteitsfraude.

Kanttekening is wel de vraag hoe actueel dit boek blijft. Goes geeft aan dat het kabinet werkt aan een nieuwe manier van elektronische identificatie, die nog veiliger is dan het huidige DigiD. Ook bij de politie zijn vorderingen wat betreft de omgang met (slachtoffers van) identiteitsfraude. Wie weet is er over een paar jaar zoveel veranderd op dit gebied, dat het verhaal van Goes slechts nog een anekdote uit het verleden is. Dat zou in het geheel niet erg zijn, als daarmee het aantal slachtoffers van identiteitsfraude in de toekomst ook drastisch afgenomen is.