betoverend mooi verhaal

Soms zijn er van die boeken die naar je lonken en schreeuwen: ‘lees mij’. Dit was bij mij het geval toen ik de cover zag van Het vonken paleis. De donkerblauwe kaft deed mij onmiddellijk denken aan de verhalen van Shahrazad maar de korte inhoud op de achterflap verklapte dat dit een gans ander verhaal zou worden. De auteur groeide op in New York, nadat haar ouders wegvluchtten uit Afghanistan, net voor de Sovjet invasie. Ze was geruime tijd kinderarts, maar besloot later om boeken te schrijven over het land waar haar ouders opgroeiden. We kennen allemaal Afghanistan door de beelden die we voorgeschoteld kregen door alle heibel rond de Taliban, maar de auteur probeert dit te doorbreken door ons een andere kant van het land te tonen. Bovendien zal de auteur ook haar persoonlijke ervaringen verwerken in haar boeken, voorbeeld hoe het was als Afghaanse immigrant in de USA na 9/11.

1978, de tienjarige Sitara Zamani groeit op in de Argh, het grote presidentieel paleis van Kabul. Haar vader is namelijk de belangrijkste adviseur van president Daoud. De president woont met zijn ganse familie, kinderen en kleinkinderen in het paleis. Sitara kan het goed vinden met Neelab en haar broer Rostam, de kleinkinderen van de president. De kinderen lijken een vrij en onbezorgd leven te leiden, maar dan slaat plots het noodlot toe. Door de communistische coup van 27 april 1978 wordt gans de presidentiële familie uitgemoord, alsook Sitara’s familie. Gelukkig weet zij te ontsnappen. Met behulp van Antonia, een medewerkster van de Amerikaanse ambassade, en haar moeder Tilly weet Sitara het land uit te vluchten.
Dertig jaar later heeft ze haar leven in de USA opgebouwd, maar herinneringen blijven ronddwalen. Ze heeft nooit alles kunnen afsluiten. Een toevallige ontmoeting zal hier alles aan wijzigen.

Don’t judge a book by his cover… maar wat ben ik blij dat ik het voor deze ene keer wel heb gedaan. Aangetrokken door de cover kwam dit boek bovenaan op mijn ‘te-lezen’ lijstje terecht. Haastig las ik het boek uit waar ik nog in bezig was, om zo snel mogelijk te beginnen in Het vonken paleis. Eenmaal het zo ver was kon ik het niet meer naast me neerleggen en las ik het in één ruk uit.
Niet alleen fascineerde het verhaal mij maar ook de schrijfstijl van Nadia Hashimi betoverde mij en kreeg me volledig in zijn greep.
Het verhaal neemt zijn lezers mee naar een wondermooi Afghanistan, een land met bovendien een eeuwenoude geschiedenis. Door onder andere te verwijzen naar de opgravingen van Aï-Khanoum, wordt dit door de auteur op een fascinerende manier in beeld gebracht. Ook is de link naar oude beschavingen, zoals de Griekse Oudheid onmiddellijk gelegd. Het leven van de jonge Sitara lijkt een sprookje: onbezorgd opgroeien in een magisch paleis, met liefhebbende ouders rond haar. De auteur omschrijft het paleis door de ogen van de tienjarige Sitara, ze lijkt wel een prinsesje met allerlei pracht en praal rond haar en als lezer waan je je in de verhalen van duizend-en-één-nacht. Dit is een beeld die wij tegenwoordig niet meer hebben van Afghanistan en het ons dan ook moeilijk kunnen voorstellen.
Na de coup leren we een gans andere zijde van het land kennen. Eerst is er de onderdrukking van de communisten en daarna komt de Taliban. Maar Het vonken paleis gaat over zoveel meer dan het ‘land’ Afghanistan. Het gaat ook over vluchten en ergens anders je plekje vinden, rouwen om je familie, verwerken van een trauma, liefde, nergens thuishoren, ….

De Amerikaanse pleegzorg en het misbruik binnen pleeggezinnen wordt even op een kritische manier naar boven gebracht. Maar het hoofdthema is helen, niet alleen het fysische maar ook het psychisch genezen van wonden is belangrijk. Nadia Hashimi heeft dit op een krachtige en symbolische manier weergegeven. De genezing van de wonde aan Sitara’s voet staat voor de fysieke pijn die geheeld moet worden. Haar reis naar Afghanistan na dertig jaar in de USA hoort bij haar proces van het psychisch genezen. Op een aangrijpende manier, die je met momenten met een brok in de keel laat zitten, weet de auteur dit op een ingetogen, knappe manier te verwoorden en verwerken in Het vonken paleis.
De auteur heeft een stijl die bol staat van de beeldspraak, hierdoor is het voor de lezer alsof ze een reis maken naar Afghanistan doorheen de tijd. Enerzijds zet ze een mooi land neer met een rijke geschiedenis, anderzijds legt ze de wonden open die veroveraars zoals de Russen, Taliban, etc… hebben nagelaten en hoe het er nu verslagen en kapot bijligt.

Dit is een boek dat met heel veel liefde en ook pijn geschreven is. Hoe Sitara zich voelt na het verlies van haar familieleden, zonder te weten wat er met hun lichamen gebeurde, kan je alleen op deze manier schrijven als je het zelf ervaren hebt. Hoewel de cover doet denken aan een zeemzoet sprookje, krijg je allesbehalve zo een verhaal. Het is een boek dat toch wel verplicht leesvoer zou mogen worden, zodat wij Westerlingen het echte Afghanistan leren kennen.

Nadia Hashimi haar boeken gaan elk over een andere periode in de Afghaanse geschiedenis, ik ben dan ook benieuwd naar haar voorgaande en toekomstig werk, voor mij was dit een interessante kennismaking met haar werk. 5 sterren voor dit pareltje!