Johanna Spaey's kijk op eenzaamheid maakt geen indruk

Een unieke kijk op eenzaamheid. Er zijn evenveel definities van eenzaamheid als mensen die dat ervaren. Johanna Spaey ontleedt eenzaamheid in samenhang met kunst, liefde, wetenschap en tal van andere gebieden. Zo werpt ze een verrassend nieuw licht op een begrip dat veelzijdiger is dan we denken.  

Wat de vormgeving betreft ziet het boek er fraai uit. Een mooie hardcover en alle overpeinzingen zijn netjes gerangschikt op alfabet zoals je van een encyclopedie verwacht. Een mooi gekozen lettertype en korte stukjes die je niet per se op volgorde hoeft te lezen. Het boek is vrij uitgebreid en bevat een bronvermelding. Mocht de lezer niet begrijpen waar een bepaald stuk over gaat is dat achter in het boek terug te vinden, wat wel zo fijn is. De schrijfster weet het gegeven 'eenzaamheid' aan veel dingen te verbinden wat bewonderenswaardig is. Of het nu een film is of een lied, een stripfiguur of een schilderij, Johanna Spaey geeft eenzaamheid een andere betekenis. Verrassend en veelzijdig? Ja, dat klopt wel.  

Helaas wringt daar de schoen dan ook. Vaak is het vergezocht en soms erg flauw. Een enkele keer is er herkenning of een bewustwordingsmomentje maar meestal raakt het kant noch wal. Als de schrijfster probeert om filosofisch uit de hoek te komen, is dat niet gelukt. Het wordt niet helemaal duidelijk of ze er de draak mee steekt of dit werkelijk een serieuze poging is om een droevig onderwerp aan te snijden. Misschien wel beide. Zo beschrijft ze in een zin de eenzaamheid van een quizmaster of neemt ze een eenzame eter bij IKEA als voorbeeld. Er mag gezegd worden dat eenzaamheid een allesbehalve leuk onderwerp is maar de toon van het boek is wel erg negatief wat na een aantal bladzijden begint te vervelen.  

Het kan geen kwaad het boek zo nu en dan eens ter hand te nemen en een stukje te lezen maar echt indruk maken doet het niet. Al bij het voorwoord vraagt de lezer zich af waar het naar toe gaat en wordt deze niet uitgenodigd om echt het boek in te duiken. Het moet wel gezegd worden dat het een redelijk toegankelijk boek is wat prettig leest. Hier en daar is het wat literair in taalgebruik maar niet storend of hautain. De schrijfster laat aan het eind van het voorwoord zich ontvallen dat de encyclopedie niet exhaustief of allesomvattend, maar persoonlijk en eigengereid is en dat klopt ook wel.

Je kan er niet omheen dat dit een heel eigen kijk op eenzaamheid is. Het is een gedurfd boek en zeker niet voor iedereen weggelegd. Het is niet gemakkelijk om er doorheen te komen en de uiteenzettingen zullen je wat doen of niet. Je zult ze op je in moeten laten werken om uiteindelijk zelf de conclusie te kunnen trekken.