Lezersrecensie
De verwoestende erfenis van opiumhandel
In 2024 verscheen Rook en As, de Nederlandse vertaling van Smoke and Ashes, van de Indiase schrijver Amitav Ghosh. Ghosh, winnaar van de prestigieuze Erasmusprijs 2024, onderzoekt in dit non-fictieboek de verborgen geschiedenis van opium en de impact daarvan op de hedendaagse wereld.
Op basis van zijn onderzoek voor de Ibis-trilogie—een reeks historische romans over de opiumhandel—duikt Ghosh in archieven vol koloniale memoires, brieven van handelaren en schilderijen. Anders dan zijn romans, combineert Rook en As geen fictie met feiten, maar legt het juist de historische wortels bloot van de wereldwijde opiumhandel en haar invloed op het kapitalisme.
Ghosh begint bij de Portugese en Nederlandse handelaren die opium als betaalmiddel gebruikten voor hun monopolie op specerijen. Maar het waren de Britten die de handel exponentieel lieten groeien via de East India Company om de import van Chinese thee te financieren. Dit had verwoestende sociale en economische gevolgen, zowel in India als in China.
Ghosh' analyse blijft niet beperkt tot deze regio’s. Hij belicht ook de Nederlandse rol in Indonesië en de economische effecten van opium in de Verenigde Staten en andere delen van de wereld. Daarmee laat hij zien hoe opium verweven was met koloniale machten en bijdroeg aan de vorming van de geglobaliseerde economie.
Rook en As is een indringende herinnering aan de destructieve erfenis van koloniale uitbuiting. Ghosh levert scherpe kritiek op globalisering, de hypocrisie van vrijhandel en de hedendaagse ongelijkheid. Zijn boodschap is duidelijk: we moeten de gevolgen van dit verleden onder ogen zien, want ze werken nog altijd door in onze wereld van vandaag.
Op basis van zijn onderzoek voor de Ibis-trilogie—een reeks historische romans over de opiumhandel—duikt Ghosh in archieven vol koloniale memoires, brieven van handelaren en schilderijen. Anders dan zijn romans, combineert Rook en As geen fictie met feiten, maar legt het juist de historische wortels bloot van de wereldwijde opiumhandel en haar invloed op het kapitalisme.
Ghosh begint bij de Portugese en Nederlandse handelaren die opium als betaalmiddel gebruikten voor hun monopolie op specerijen. Maar het waren de Britten die de handel exponentieel lieten groeien via de East India Company om de import van Chinese thee te financieren. Dit had verwoestende sociale en economische gevolgen, zowel in India als in China.
Ghosh' analyse blijft niet beperkt tot deze regio’s. Hij belicht ook de Nederlandse rol in Indonesië en de economische effecten van opium in de Verenigde Staten en andere delen van de wereld. Daarmee laat hij zien hoe opium verweven was met koloniale machten en bijdroeg aan de vorming van de geglobaliseerde economie.
Rook en As is een indringende herinnering aan de destructieve erfenis van koloniale uitbuiting. Ghosh levert scherpe kritiek op globalisering, de hypocrisie van vrijhandel en de hedendaagse ongelijkheid. Zijn boodschap is duidelijk: we moeten de gevolgen van dit verleden onder ogen zien, want ze werken nog altijd door in onze wereld van vandaag.
3
Reageer op deze recensie